Qeydiyyata necə düşək? Cərimələnə bilərsiniz...

Təcrübə onu göstərir ki, insanlar yaşadıqları və olduqları yerləri dəyişsələr də, həmin yerlərdə qeydiyyata düşməyə o qədər də maraqlı olmurlar. Lakin ölkə qanunvericiliyinə görə, əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərlə yanaşı, Azərbaycan vətəndaşları yaşayış yeri və olduqları yer üzrə qeydiyyata alınmalıdırlar. 

“Qafqazinfo” xəbər verir ki, burada yaşayış yeri dedikdə, şəxsin mülkiyyətçi kimi icarə və kirayə müqaviləsi üzrə, yaxud digər əsaslarla daimi və ya daha çox yaşadığı ev, mənzil, xidməti yaşayış sahəsi, yataqxana, ahıllar və əlilliyi olan şəxslər üçün sosial xidmət müəssisələri, xüsusi təhsil müəssisələri və digər bu kimi yaşayış yerləri başa düşülür.

Olduğu yer isə şəxsin yaşayış yeri sayılmayan, müvəqqəti yaşadığı mehmanxana, sanatoriya, istirahət evi, xəstəxana və digər belə ictimai yerlər, habelə yaşayış binası (özünün, qohumunun, tanışının və b.) qəbul edilir.

Yaşayış yeri üzrə qeydiyyatda olmayan vətəndaşa ilk dəfə Azərbaycan vətəndaşının şəxsiyyət vəsiqəsi verilərkən o, yaşayış yeri üzrə qeydiyyata alınır. Yaşayış yerini dəyişdirmiş vətəndaş yeni yaşayış yerinə gəldikdən sonra 10 gündən gec olmayaraq qeydiyyata alınması üçün müvafiq icra hakimiyyəti orqanına müraciət etməlidir. Bu məqsədlə yaşayış yeri üzrə qeydiyyata alınma haqqında ərizə-anketlə birlikdə şəxsiyyət vəsiqəsi, yaşayış sahəsinə köçmək üçün əsas verən sənəd (çıxarış və ya kirayə müqaviləsi) həmin orqana təqdim edilməlidir.

Müvafiq sənədlər təqdim edilmədikdə, həmçinin şəxsin qeydiyyata alınacağı halda (ailə üzvü kimi yaşayış sahəsinə köçürüldüyü hallar istisna olmaqla), yaşayış sahəsində yaşayanların hər birinə qanunla müəyyən edilmiş mənzil normasından az yaşayış sahəsi düşdükdə, eyni zamanda, şəxsin qeydiyyata alınmaq istədiyi ev uçmaq təhlükəsi altında olduqda qeydiyyata alınmaqdan imtina edilir.

Vətəndaşın yaşadıqları yerdən qeydiyyatdan çıxarılması isə aşağıdakı kimi olur:

- Yaşayış yerini dəyişdikdə — yeni yaşayış yeri üzrə qeydiyyata alınması barədə müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının məlumatına əsasən;

- Başqa ölkədə yaşayış yeri seçdikdə — müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının məlumatına əsasən;

- Ömürlük azadlıqdan məhrum edildikdə — məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş hökmü əsasında;

- Öldükdə və ya məhkəmə qətnaməsi ilə ölmüş elan edildikdə — ölüm aktının qeydə alınması haqqında müvafiq dövlət orqanının məlumatı əsasında;

- Yaşayış sahəsindən çıxarıldıqda və ya yaşayış sahəsindən istifadə hüququna xitam verildikdə məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş qətnaməsi əsasında;

- Qeydiyyata alınma üçün əsas olmuş sənədlərin və ya məlumatların həqiqətə uyğun olmadığı və ya qeydiyyat məsələsi həll edilərkən vəzifəli şəxs tərəfindən qanunsuz hərəkətə yol verildiyi aşkar edildikdə — məhkəmənin qanuni qüvvəyə minmiş qərarı əsasında.

Şəxsin olduğu yer üzrə qeydiyyatı isə yaşayış yeri üzrə qeydiyyatdan çıxarılmadan aparılır. Yaşayış yerindən kənarda 60 gündən artıq müvəqqəti yaşamaq istəyən vətəndaş həmin yerə gəldikdən sonra 7 gün ərzində ərizə-anket dolduraraq müvafiq dövlət orqanına təqdim etməlidir. Həmin orqan vətəndaşı dərhal olduğu yer üzrə qeydiyyata almalıdır. Vətəndaş olduğu yerdən getdikdə müvafiq dövlət orqanı onu olduğu yer üzrə qeydiyyatdan çıxarır. 

Yaşayış yeri və olduğu yer üzrə qeydiyyatdan keçməmə məsuliyyətə səbəb olur. İnzibati Xətalar Məcəlləsinə görə, vətəndaşın yaşayış yeri və olduğu yer üzrə qeydiyyatdan keçməməsinə, yaxud qeydiyyata alma və qeydiyyatdan çıxma qaydalarına əməl etməməsinə görə xəbərdarlıq edilir və ya 30 manat məbləğində cərimə edilir.

Həmçinin vəzifəli şəxslər tərəfindən fiziki şəxsləri qeydiyyata almaqdan əsassız imtina edilməsinə, qeydiyyata almaq üçün qanunvericilikdə nəzərdə tutulmayan sənədlər tələb edilməsinə, habelə qeydiyyata almaqda süründürməçiliyə yol verilməsinə görə 500 manatdan 800 manatadək məbləğdə cərimə olunurlar.

Ancaq vətəndaşların yaşadıqları və olduqları yerlər üzrə qeydiyyata düşməmələri onlardan asılı olmayan səbəblərdən də olur. Belə ki, xüsusilə paytaxtda fərdi evlərin bir hissəsinin sənədsiz olmaları, kirayə evlərin müqavilə olmadan verilməsi belə evlərdə qeydiyyata düşməyi çətinləşdirir. Lakin hazırda “ASAN xidmət”ə müraciət etməklə və ya “E-Polis” tətbiqi vasitəsilə bu problemi də həll etmək mümkündür.    

Ceyhun Həmid