Qış yuxusunun sirri açıldı: İnsanlar da gələcəkdə “donub” sağ qala bilər!

Alimlər məməlilərdə qış yuxusu ilə əlaqəli və insanlarda da mövcud olan genləri müəyyən ediblər.

Sherg.az xəbər verir ki, tədqiqatçılar bu genlərin tip 2 şəkərli diabetin müalicəsində və ya insultdan sonra sinir sistemini qoruyan müalicələrdə istifadə oluna biləcəyini qeyd edirlər. Yuta Universitetinin genetika üzrə professoru Kristofer Qreq (Christopher Gregg) bildirib: “Qış yuxusu bioloji baxımdan bir sıra əhəmiyyətli super güclər təqdim edir.”

Məsələn, sincablar insulinə qarşı müvəqqəti və geri çevrilə bilən bir müqavimət inkişaf etdirə bilirlər ki, bu da onların qış yuxusuna girməzdən əvvəl sürətlə çəki almalarına kömək edir. Lakin bu müqavimət qış yuxusu irəlilədikcə azalır. Qreqə görə, bu mexanizmin daha yaxşı başa düşülməsi tip 2 diabetə xas olan insulin müqavimətinin müalicəsində faydalı ola bilər.

Qış yuxusuna gedən heyvanlar, qan dövranındakı qəfil dəyişikliklərin yarada biləcəyi zərərlərdən sinir sistemlərini qoruyurlar.

Qreq izah edir: “Onlar yuxudan oyandıqda beyinlərinə qan axını yenidən başlayır. Bu, normalda insult kimi ciddi zərərlərə səbəb ola bilər, lakin heyvanlar bu zərərlərin qarşısını almaq üçün xüsusi üsullar inkişaf etdiriblər.” 

O və həmkarları hesab edirlər ki, insanlarda da bu genlərin aktivləşdirilməsi oxşar faydalar verə bilər.

Science jurnalında dərc olunan iki araşdırmada tədqiqat qrupu qış yuxusu ilə əlaqəli genləri idarə edən əsas mexanizmləri müəyyən edib və qış yuxusuna gedən və getməyən heyvanlar arasındakı fərqləri göstərib. Daha sonra siçanlar üzərində laboratoriya təcrübələri apararaq bu mexanizmləri aradan qaldırıblar.

Tədqiqat müəllifləri qeyd edirlər ki, bu genlər məməlilər arasında əhəmiyyətli fərqlər göstərmədiyindən, əldə olunan nəticələr insanların da faydalana biləcəyi bir mexanizm ola bilər.

Əsas fərq, bu genlərin nə zaman və necə aktivləşdirilməsində və ya deaktiv edilməsindədir. Lakin Kaliforniya Universitetindən funksional genomika üzrə mütəxəssis Joana Kelli bildirir: “İnsan DNT-sində eyni dəyişiklikləri etmək o qədər də sadə deyil.”