Icma.az
close
up
RU
Qlobal kənd təsərrüfatında su istehlakı 10 il ərzində artıb TƏDQİQAT

Qlobal kənd təsərrüfatında su istehlakı 10 il ərzində artıb TƏDQİQAT

Azertag portalından əldə olunan məlumata əsasən, Icma.az xəbər verir.

Bakı, 22 oktyabr, AZƏRTAC

2010–2020-ci illər arasında 46 əsas kənd təsərrüfatı bitkisinin becərilməsi zamanı qlobal su istehlakı 9 faiz artaraq, 6817 kub kilometrə çatıb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu barədə məlumat UNESCO-IHE İnstitutundan Abebe Çukallanın rəhbərliyi altında beynəlxalq alimlər qrupunun apardığı və “Nature Food” jurnalında dərc olunan tədqiqatda yer alıb.

Alimlər 2020-ci ildə kənd təsərrüfatı istehsalı zamanı “mavi” (yerüstü və yeraltı) və “yaşıl” (yağıntılardan əmələ gələn torpaq suyu) suların istifadəsini təxminən 10 kilometr məkan dəqiqliyində hesablayıblar. Analizə buğda, düyü, qarğıdalı, soya və pambıq da daxil olmaqla 46 bitki növü salınıb. Su istehlakının modelləşdirilməsi üçün tədqiqat qrupu özlərinin hazırladığı “CropGBWater” modelindən, ilkin məlumatlar üçün isə Beynəlxalq Ərzaq Siyasəti Araşdırmaları İnstitutu (IFPRI) tərəfindən hazırlanmış “Spatial Production Allocation Model” (SPAM 2020) bazasından istifadə edib.

2020-ci ildə ümumi su istehlakı 6668–6817 kub kilometr arasında dəyişib ki, bu da düyü tarlalarının su ilə basdırılma mərhələsinin nəzərə alınıb-alınmamasından asılı olub. Bu həcmin 82 faizi (5588 km³) “yaşıl” suyun, 1080 km³ (və ya düyü də daxil olduqda 1228 km³) isə “mavi” suyun payına düşüb.

Ən böyük su yükü Asiya regionuna düşüb, belə ki, burada kənd təsərrüfatında qlobal su istehlakının təxminən 70 faizi (3388 km³, o cümlədən 918 km³ mavi su) cəmlənib. Digər qitələr üzrə bölgü belə olub: Amerika – 1455 km³, Afrika – 1199 km³, Avropa – 394 km³, Rusiya – 150 km³, Okeaniya – 82 km³.

Ayrı-ayrı ölkələr üzrə ən çox su istehlak edənlər Çin (244 km³), Hindistan (234 km³), Pakistan (98 km³), ABŞ (68 km³) və Misir (50 km³) olub.

“Mavi” suyun əsas istehlakçıları düyü (477 km³-ə qədər), buğda (212 km³), qarğıdalı (96 km³), şəkər qamışı (96 km³) və pambıqdır (70 km³). Bu bitkilər dünya üzrə suvarılan su istehlakının dörddə üçündən çoxunu təşkil edir. Ümumi su həcmi (mavi + yaşıl su) baxımından isə ilk beşlik belədir: düyü (1183 km³-ə qədər), qarğıdalı (860 km³), buğda (765 km³), soya (521 km³) və palma (303 km³).

Son 20 il ərzində (2000–2020) bu beş əsas bitki üçün su istehlakı 23–82 faiz artıb. Alimlər artımın yalnız əkin sahələrinin genişlənməsi ilə deyil, həm də iqlim dəyişiklikləri və aqrar istehsalın intensivləşməsi ilə bağlı olduğunu qeyd edirlər.

Tədqiqatda vurğulanır ki, kənd təsərrüfatında su istehlakının artması əsas da su qıtlığı yaşayan regionlarda məhdud şirin su ehtiyatlarına olan yükü artırır. Müəlliflərin fikrincə, təqdim olunan məlumatlar və açıq “CropGBWater” modeli davamlı su idarəçiliyinin planlaşdırılması və aqrar sektorun iqlim dəyişmələrinə uyğunlaşdırılması üçün əsas baza ola bilər.

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:69
embedMənbə:https://azertag.az
archiveBu xəbər 22 Oktyabr 2025 08:21 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see221

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see196

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında süni intellekt və İT sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial var Nazirliyin İdarə rəhbəri

20 Oktyabr 2025 17:30see186

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see182

Məşhur tennisçi Devis Kubokunun finalında oynamayacaq

20 Oktyabr 2025 21:39see182

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see164

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see161

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see146

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see144

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see141

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see141

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see139

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see138

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see137

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see134

Xalq artistindən İDDİALI FOTOSESSİYA

20 Oktyabr 2025 17:22see132

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see128

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see124

Türkiyəni sarsıdan cinayətlə bağlı daha bir nəfər saxlanıldı

21 Oktyabr 2025 01:51see123

Türkiyədə Can Holding in rəhbəri həbs olundu

21 Oktyabr 2025 01:36see123
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri