Qurban Yetirmişlidən zəlzələ ilə bağlı PROQNOZ “Tez də ola bilər, gec də...”

Son zamanlar Azərbaycanın müxtəlif ərazilərində xırda təkanların qeydə alınması, aşağı maqnitudalı zəlzələlərin baş verməsi bəzi insanlarda dağıdıcı zəlzələ xofu yaradıb. Özəlliklə iki il öncə Türkiyədə baş verən faciədən sonra bir çoxları  “bizdə də ola bilər” əndişəsindədir. Türkiyə mətbuatında bəzi seysmoqların təlaşlı açıqlamaları da bu gərginliyi artırır.
Bəs, mütəxəssislər nə düşünür: doğrudanmı, xırda təkanlar böyük zəlzələnin xəbərçisidir
Bizim.Media-nın sualını cavablayan Respublika Seysmoloji Xidmət Mərkəzinin baş direktoru Qurban Yetirmişlinin fikrincə, bunlar əsassız hay-küydür:
“Mən dəfələrlə demişəm, yenə də deyirəm. Azərbaycanda elə seysmoaktiv bölgə yoxdur ki, orda yaxın zaman üçün dağıdıcı zəlzələ gözlənilsin. Belə xırda təkanlar olmalıdır, bu, normaldır. Yəni Yerin daxilində gedən tektonik proseslərdir. Bu təkanlardan da bəziləri hiss olunandır. Mən istəyərdim, hay-küyçü proqnoz verənlər onu əməli cəhətdən sübut eləsinlər ki, nəyin əsasında bu qənaətə gəliblər. Onlar camaatı çaşdırmaqla məşğuldurlar. Belə adamlara inanmaq lazım deyil".
Q.Yetirmişli bildirib ki, Respublika Seysmologiya Mərkəzi mütəmadi olaraq il ərzində kompleks tədqiqatlar aparır:
"Biz də həmin elmi tədqiqatlara söykənib deyirik ki, narahatlığa heç bir ehtiyac yoxdur. Çünki bizim mərkəz yalnız seysmologiya ilə yox, geomaqnetika, qravitasiya sahəsinin ölçülməsi, maillik, yerdaxili hərəkətlərin izlənməsi və s. kimi kompleks işlər görür. Yəni bizim işimiz ancaq zəlzələ olanda onu qeydə almaqla məhdudlaşmır. Burada kompleks şəkildə tədqiqat işləri aparırıq və bu, ilboyu davam edir”.
Q.Yetirmişli qeyd edib ki, qısa müddətdə baş verən zəlzələləri proqnozlaşdırılmaq mümkün olmasa da, tədqiqatlar aktivliyin artması haqda qənaətlər ortaya qoyur:
“Öncədən qısamüddətli zəlzələnin vaxtı, gücü, dərinliyi haqda nəsə demək mümkünsüzdür. Deyə bilməzsən ki, ayın filan tarixində filan yerdə, filan saatda bu gücdə zəlzələ olacaq. O tez də ola bilər, gec də. Amma ehtimal edə bilirsən ki, hansı bölgədə güclü aktivlik gedir”.
Ən çox zəlzələlərin hansı bölgədə olmasına gəlincə, Q.Yetirmişli bildirib ki, təkan sayının çox olması bu məsələdə əhəmiyyət daşımır:
“Azərbaycanda ötən il 5 mindən artıq zəlzələ qeydə alınıb. Xəzərdə, Lənkəran, Lerik və Sabirabadda 5-dən yuxarı maqnutudalı zəlzələ olmuşdu. Ən zəif təkanlar isə Şamaxı-İsmayıllı bölgəsində qeydə alınıb. Amma say məsələsi əhəmiyyət kəsb etmir. İndiyədək yüksək maqnitudalı zəlzələ sayı ən çox 2012-ci ildə olub. Həmin il altı dəfə 5,5 baldan yuxarı yeraltı təkan qeydə alınıb. Deməyim odur ki, sutka ərzində 80-dən çox yeraltı təkan olur. Təkcə bu gün 36 təkan qeydə almışıq. Yəni məsələ say deyil. Xırda təkan sayı heç nəyə dəlalət eləmir”.
Rəna Cumaqızı, Bizim.Media