Səhrada nəhəng bir balina qəbiristanlığı tapıldı Sirr açıldı

Buna inanmaq çətindir, lakin müasir balinaların əcdadları qədim zamanlarda quru heyvanları olublar, amma bir anda okean sakinlərinə çevriliblər. Bunun necə baş verdiyi uzun müddət sirr olaraq qalırdı. Lakin ərəbcə "Balina vadisi" mənasını verən Vadi-el-Hitanın kəşfi hər şeyi dəyişib.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bunu "IFLScience" yazıb.

"Balina vadisi" Misirin Qərb səhrasında yerləşən və dünyanın ən böyük qədim balina qəbiristanlığı olan yerdir. Tədqiqatçılar burada 400-dən çox demək olar ki, tam saxlanılmış tarixöncəsi bu heyvanların skeletlərini tapıb. Onların çoxu təxminən 40 milyon il əvvələ - indiki Səhranın bir hissəsinin Tethis dənizi ilə örtülü olduğu dövrə aiddir.

Fosil qalıqları sübut edir ki, bu, balinaların tarixində həlledici mərhələ olub - arxeosetlərin dövrü, yəni quru ilə dəniz arasında keçid əlaqəsi olan ən qədim məlum balina yarımdəstəsi.

"Bu fossil qalıqları əsas evolüsiya hekayələrindən birini əks etdirir: balinanın əvvəlki quru həyatından sonra dəniz məməlisi kimi meydana çıxması. Bu mərhələni nümayiş etdirmək üçün bu dünyanın ən vacib yeridir", deyə 2005-ci ildə "Balina vadisi" Ümumdünya irsi siyahısına daxil ediləndə BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatının (UNESCO) qərarında qeyd olunur.

Orada qeyd olunur ki, Vadi-el-Hitan fosilləri arxa ətrafların itirilməsinin son mərhələlərində olan ən gənc arxeosetləri nümayiş etdirir. O vaxta qədər onlar artıq müasir balinaların tipik uzunsov gövdəsinə malik idilər, lakin hələ də kəllə və diş quruluşunun bəzi ibtidai xüsusiyyətlərini saxlayırdılar.

Bu "keçid" balinalarından biri Basilosaurus isis idi - güclü çənələri olan 16 metr uzunluğunda yırtıcı. Lakin onun adı sizi aldatmasın: onlar əslində arxeosetlər idi, sürünənlər deyil. Basilosaurus sümüklərini XIX əsrdə ilk dəfə tapdıqda, paleontoloqlar onları Mezozoy dövrünün dəniz kərtənkələlərinin qalıqları hesab ediblər.

Basilosaurus, müasir nəsilləri kimi, tamamilə suda yaşayıb, lakin hələ də onun quru əcdadlarının bəzi xüsusiyyətlərini saxlayıb. Məsələn, o, arxa ətrafları saxlayıb, baxmayaraq ki, onlar çətin ki, funksional olub.

"Yarım metrdən az uzunluqda olan bu kiçik ətraflar, çox güman ki, Basilosaurusa üzməkdə kömək etmirdi və mütləq quruda gəzməyə imkan vermirdi", deyə UNESCO-nun "Balina vadisi" üçün nominasiya sənədində izah olunur. Bununla belə, fərziyyə var ki, onlar suda cütləşmə zamanı rol oynaya bilərdilər.

Aydın