SSRİnin bel sütununu ilk qıran prezident

Cimmi Karter vəfat etdi.

Mənim nəzərimdə Demokrat partiyasından son illərin ən əfsanəvi ABŞ prezidenti idi.

Amerikanın ən gözəl gülümsəyən prezidentinin bu il 100 yaşı tamam olmuşdu.

3 ay əvvəl yazdığım bəzi qeydlərimi paylaşıram.

Zənnimcə, ona çox minnətdar olmalıyıq – Sovetin bel sütununu ilk qıran bir qəhrəmandır o...

***

1 oktyabr 2024-də Cimmi Karterin 100 yaşı tamam oldu.

Karter tarixdə bu yaşa çatmış ilk Amerika prezidentidir.

O, həm də xəstəxanada doğulmuş ilk ABŞ prezidentidir.

Onun səyləri nəticəsində Misir və İsrail arasında Kemp-Devid Sülh müqaviləsi (1978) imzalandı.

Bu fəaliyyətinə görə Karter Nobel Sülh mükafatına (2002) layiq görüldü.

Sovet Ordusunun Əfqanısatan girməsinə cavab olaraq Karter SSRİ-yə sanksiyalar tətbiq etdi, 1980-cil Moskva Olimpiadasını boykot etdi.

O dövrün insanları xatırlayacaqlar, Bakı məktəblərinin şagirdlərinə Olimpiadaya yardım üçün butulka gətirilməsini əmr etmişdilər.

Müəllimlər nə qədər təzyiq etsə də, bir butulka belə gətirmədim məktəbə…

Məhz Karterin prezidentliyi dövründə Sovet sistemi çat-çat çatlamağa başladı və qısa bir zaman içində də dağılıb getdi.

Tarixçilər Karter və onun Dövlət katibi Zbiqnev Bzejinskinin Soveti yıxan əsas insanlar olaraq görürlər…

Cimmi Karter peşəkar hərbiçidir, elitar Hərbi Dəniz Akademiyası məzunudur.

Doğum günündə də ailəsi Karteri qoca arabasında Plains şəhərindəki evinin həyətinə çıxardılar ki, eks-prezident hərbi təyyarələrin uçuşunu seyr etsin.

Amerikan tarixinin ən yaraşıqlı prezidentlərindən sayılan Karterin əldən-ayaqdan düşmüş acınacaqlı görüntüsü milyonlarla insanın ürəyini sancdı.

100 yaşındakı bir insanın bu görüntüsü ağlıma “Bir insana 100 yaşa demək nə dərəcədə yaxşı diləkdir?” sualını gətirdi.

Mən dostlarıma adətən “Yaxşı və uzun yaşa” arzulayıram.

Zənnimcə, bu daha uyğun diləkdir.

Yaxşı yaşayın, uzun və sağlıqlı yaşayın!