Süni intellekt dünyanı insanlar qədər dərk edə bilməyəcək Alimlər

Öyrənmə və güc sahəsindəki bütün irəliləyişlərə baxmayaraq, süni intellekt, o cümlədən ChatGPT, insanlar kimi sadə anlayışları belə dərk edə bilmir.

Redaktor.az xəbər verir ki, beynəlxalq alimlər qrupu belə qənaətə gəlib. Tədqiqat "Nature Human Behavior" (NHB) jurnalında dərc olunub.

Tədqiqatın aparıcı müəllifi, Ohayo Dövlət Universitetinin psixoloqu Quhui Xunun fikrincə, problem dil modellərinin ilk növbədə mətn (və qismən də şəkillər üzərində) üzərində öyrədilməsi, insan anlayışlarının isə yaşanmış təcrübə vasitəsilə formalaşmasıdır: hisslər, hərəkətlər, obyektlərlə qarşılıqlı əlaqə.

"AI qızılgülün qoxusunu ala bilmir, çobanyastığın ləçəklərinə toxuna bilməz və ya çiçək tarlasında gəzə bilməz. Bu təcrübələr olmadan o, çiçəyin nə olduğunu həqiqətən dərk edə bilməz", - Xu deyib.

Tədqiqatçılar süni intellekt anlayışlarının insan anlayışları ilə nə dərəcədə uyğunlaşdığını yoxlamaq üçün insanlarda və OpenAI (GPT-3.5, GPT-4) və Google (PaLM, Gemini) qabaqcıl dil modellərində dörd mindən çox sözün qavranılmasını müqayisə ediblər.

İki növ qiymətləndirmə istifadə edilib: Qlazqo normaları, iştirakçıların emosional intensivlik, təsvir, konkretlik və digər parametrlərə görə sözləri qiymətləndirdiyi şkala və bir sözün sensor (görmə, eşitmə, qoxu, toxunma) və motor (əllərin, ağızın, bədənin hərəkətləri) təcrübə ilə nə qədər əlaqəli olduğunun qiymətləndirilməsi Lancaster normaları.

Məlum oldu ki, LLM-lər mücərrəd sözləri yaxşı bilirlər, lakin “çiçək”, “fırça”, “qovrulmuş soğan” kimi hissiyyat və bədən anlayışlarına gəldikdə itkilidirlər.

"Biz çiçək anlayışını qoxu, ləçəklərin yumşaqlığı, parlaq rənglər, emosiyalarla əlaqələndiririk... Bu təcrübələr zəngin, tam bir görüntü təşkil edir ki, onu təkcə sözlə çatdırmaq mümkün deyil", - Xu əlavə edib.

Müəlliflər vurğulayırlar ki, dil insan təcrübəsinin yalnız bir hissəsidir və süni intellekt adi bir insanın həyatı boyu etdiyindən milyon dəfə çox mətni təhlil etsə də, yenə də qavrayış zənginliyini yenidən yaratmır.

Tədqiqatçıların fikrincə, gələcək fiziki dünyada hiss edə və hərəkət edə bilən modellərdədir: sensorlar, robotlar, real bədən təcrübəsi. Yalnız bundan sonra onlar insan qavrayışına həqiqətən yaxınlaşa biləcəklər.

Turan İSMAYIL