Tacikistanla Özbəkistan arasında ticarət dövriyyəsi azalıb

2025-ci ilin yanvarında Özbəkistan və Tacikistan arasında ticarət dövriyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə azalıb. Özbəkistan Respublikasının Milli Statistika Komitəsinin məlumatına görə, bu, cəmi 35,2 milyon dollar təşkil edib ki, bu da 2024-cü ilin yanvar ayı ilə müqayisədə 7,12%, 2023-cü ilin yanvar ayı ilə müqayisədə isə 9,28% azdır.

Ticarət dövriyyəsinin azalmasında əsas amil ixrac-idxal əməliyyatlarının aşağı düşməsi olub. Özbəkistandan Tacikistana idxal 30,2 milyon dollara qədər azalıb ki, bu da 2023-cü ilin yanvar ayı ilə müqayisədə 10% azdır, Tacikistan məhsullarının Özbəkistana ixracının həcmi də azalıb - 2023-cü ildəki 5,3 milyon dollardan 2025-ci ildə 5 milyon dollara qədər.

Ticarət həcminin azalmasının əsas səbəblərindən biri Tacikistan məhsullarının, xüsusilə sement, elektrik enerjisi, filiz və konsentratlar kimi mineral məhsulların ixracının azalması olub. Bu, Özbəkistan daxilində istehsal imkanlarının inkişafı ilə bağlıdır ki, bu da Tacikistandan bu malların idxalına ehtiyacı azaldır.

Belə ki, Özbəkistanda yeni sement istehsalı müəssisələrinin fəaliyyətə başlaması Tacikistan istehsalçılarından bu məhsulun alışının azalmasına səbəb olub. Tacikistan sementinin Özbəkistana ixracı 2023-cü ildəki 342 min tona nisbətən 2024-cü ildə 260,2 min tona qədər azalıb.

2024-cü ilin aprelində prezidentlər Şavkat Mirziyoyev və Emoməli Rəhmon arasında keçirilən görüşdə yaxın illərdə ticarət dövriyyəsini 2 milyard dollara çatdırmaq istəyi təsdiqlənib. Əməkdaşlığın əsas istiqamətlərinə qarşılıqlı çatdırılmaların çeşidinin genişləndirilməsi və artan ticarəti stimullaşdırmaq üçün yeni sərhəd ticarət zonalarının yaradılması daxildir.

Maşınqayırma, energetika, kənd təsərrüfatı, tekstil və əczaçılıq sənayesi kimi sahələrdə birgə investisiya layihələrinin həyata keçirilməsinə xüsusi diqqət yetirilir. Bu təşəbbüslər ticarət dövriyyəsinin şaxələndirilməsinə kömək etməli və əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar yaratmalıdır. Müqavilələrə həmçinin İnvestisiya Şirkətinin resurslarından fəal şəkildə istifadə etmək planları da daxildir ki, bu da hər iki ölkədə biznes üçün yeni üfüqlər açacaq.

İnvestisiya Şirkətinin məlumatına görə, 2017-ci ildən bəri birgə müəssisələrin sayı təxminən 22 dəfə - 17 şirkətdən 370-ə qədər artıb. Özbəkistan və Tacikistan Oybek-Fotexobod sərhəd-keçid məntəqəsində ticarət zonasının yaradılması, Əndərxan ticarət və logistika mərkəzinin tikintisi, Tacikistan ərazisində Zərəfşan çayı üzərində iki su elektrik stansiyasının tikintisi üzrə birgə layihələr həyata keçirir.

Əziz Mustafa, Oxuməni.az