Televiziya proqramları cəmiyyətin sosial davranışlarını və dəyərlərini formalaşdırır MÜNASİBƏT BİLDİRİLDİ

"Televiziya müasir dövrdə cəmiyyətin ən güclü sosial təsir vasitələrindən biri kimi çıxış edir. O, sadəcə informasiya mənbəyi deyil, eyni zamanda insanların dünyagörüşünü, gündəlik davranışlarını, dəyərlərini və sosial münasibətlərini formalaşdıran mühüm sosial institutdur. Televiziya proqramları insanların düşüncə tərzini, emosional dünyasını və ictimai əlaqələrini yönləndirən görünməz sosial qüvvədir". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında yazıçı-kultroloq Aydın Xan Əbilov deyib.

Onun sözlərinə görə, televiziya ictimai rəyin formalaşmasında böyük rol oynayır. Xəbər proqramları, debatlar və ictimai-siyasi tok-şoular insanların hadisələrə baxış bucağını müəyyən edir, bəzən isə bu baxışları dəyişdirir: "Məsələn, müəyyən bir məsələ ilə bağlı televiziya kanallarında davamlı müzakirələr aparıldıqda, cəmiyyətin həmin mövzuya münasibəti də tədricən eyni istiqamətdə formalaşır. Bu baxımdan televiziya sosial şüurun kollektiv şəkildə formalaşmasına təsir göstərir. Digər tərəfdən, əyləncəli proqramlar və seriallar insanların həyat tərzinə və davranış modellərinə təsir edir. Televiziyada təqdim olunan personajlar, onların geyim tərzi, ailə münasibətləri, danışıq forması, hətta gündəlik vərdişləri tamaşaçılar tərəfindən təqlid olunur. Bu, xüsusilə gənclər və yeniyetmələr arasında daha çox müşahidə edilir. Nəticədə, televiziya bir növ sosial norma yaradıcısına çevrilir - yəni hansı davranış “normal” sayılır, hansısı “qeyri-adekvat” hesab olunur, bunu çox vaxt televiziya formalaşdırır.

Televiziya emosional və sosial münasibətlərə də təsir göstərir. Məsələn, ailə üzvləri birgə televiziya izlədikdə, bu, bir növ birləşdirici sosial təcrübəyə çevrilir. Lakin, eyni zamanda, televiziya ailədaxili ünsiyyəti də zəiflədə bilər çünki insanlar bir-biri ilə danışmaq əvəzinə, ekran qarşısında passiv şəkildə vaxt keçirirlər. Televiziyanın təsiri həm də cəmiyyətin dəyərlər sisteminə sirayət edir. Sosial ədalət, gender rolları, ailə münasibətləri, milli və dini dəyərlər kimi mövzular televiziya məzmununda necə təqdim olunursa, cəmiyyətin həmin məsələlərə münasibəti də bu yöndə dəyişir. Son illərdə bir çox televiziya proqramlarında qadınların ictimai həyatda aktiv iştirakı, gənclərin təhsil və özünüinkişaf mövzularına marağı təbliğ olunur ki, bu da sosial dəyişikliklərə müsbət təsir edir. Bununla belə, televiziya təsiri hər zaman pozitiv olmur. Bəzi hallarda sensasiya yönümlü, aqressiv və mənəvi dəyərləri zəiflədən proqramlar sosial problemləri dərinləşdirə bilər. Məsələn, zorakılıq və intriqa üzərində qurulan verilişlər tamaşaçılarda reallığı təhrif edilmiş formada qavramağa səbəb olur. Bu da emosional gərginlik, aqressiya və sosial etimadsızlıq kimi halların artmasına gətirib çıxarır. Müasir dövrdə televiziya ilə sosial media arasında sərhədlər demək olar ki, aradan qalxıb. Tamaşaçılar artıq təkcə passiv izləyici deyil, eyni zamanda sosial şəbəkələr vasitəsilə aktiv iştirakçıdırlar. Bu, televiziya məzmununun cəmiyyət tərəfindən daha dinamik şəkildə qarşılanmasına və təsir gücünün artmasına səbəb olur.

Televiziya proqramları cəmiyyətin sosial həyatında həm müsbət, həm də mənfi istiqamətdə böyük dəyişikliklər yaradır. Televiziya insanı sadəcə məlumatlandırmır - onu formalaşdırır. Buna görə də televiziya məzmununun keyfiyyəti, mənəvi dəyərlərə söykənməsi və sosial məsuliyyət daşıması müasir dövrdə daha da önəmli məsələyə çevrilib".