Tramp hakimiyyətinin 100 günü: vədlər yerinə yetirilmədi, reytinq düşür

“Rusiya sülh istəməsə, biz sanksiyalar tətbiq edəcəyik, Ukrayna istəməsə, silah verməyi dayandıracağıq” düsturu dalana dirənib

ABŞ Prezidenti Donald Tramp vəzifədə olduğu 100 gün ərzində ABŞ-ın əvvəlki administrasiyaları tərəfindən edilmiş bütün rekordları qırdığı ilə öyünüb. Seçki kampaniyasının şüarları arasında o, Ukraynada sülhün əldə edilməsi mövzusuna böyük diqqət ayıraraq, “24 saat ərzində” sülhü bərpa edəcəyi vədini vermişdi. Bununla belə, Trampın prezidentliyinin ilk 100 günündən sonra Ağ Ev növbəti 100 gün üçün planlar hazırlayır və digər məsələlərlə yanaşı, sülh danışıqlarını da bu siyahıya daxil edir.

Əslində ABŞ Prezidenti danışıqları necə başa vuracağını anlamır. Trampın Ukrayna Prezidenti Volodimir Zelenski ilə Romada görüşü Kremldən müharibə tərəfdarının ritorikasının artmasına səbəb oldu. Şoyqu və Patruşev Avropa ilə gələcək müharibənin tonunu təyin etdilər. Lakin onlar bir mühüm məsələni də nümayiş etdirdilər: Ağ Ev danışıqlardan çıxmasını gecikdirir, çünki sadəcə bunu necə edəcəyini başa düşmür.

Yəqin ki, Trampın reytinqindən başlamalıyıq. Reytinqin düşməsi Ağ Evə təsir etməyə bilməz. Rusiya və Ukrayna arasında dəstək balansı isə seçiciləri açıq şəkildə sevindirmir. Bu o demək deyil ki, sabah növbəti reytinq azalması baş verməyəcək.

Axı “Rusiya sülh istəməsə, biz sanksiyalar tətbiq edəcəyik, Ukrayna istəməsə, silah verməyi dayandıracağıq” düsturu dalana dirənib. Kreml sülh istəmir, amma sanksiyaların tətbiqi hələ çox uzaqdadır. Ukrayna ilə isə kəşfiyyatsız beş gün davam edən “hadisə” ABŞ-ın hərbi lobbisinə təsir etdi və bu, ən yaxın tərəfdaşlarının Amerika silahlarından imtina etmək barədə düşünməyə başlamasına səbəb oldu. Üstəlik, unutmamalıyıq ki, biz daha geniş ABŞ-Avropa İttifaqı-Ukrayna danışıqlar prosesinin bir hissəsiyik.

ABŞ Prezidenti Donald Tramp açıq şəkildə Rusiyaya qarşı kəskin dönüş istəmir, çünki buna hazır deyil. O və ətrafı Ukrayna məsələsini ikitərəfli formatda tənlikdən çıxarmaq fikrini açıq şəkildə bəyənir. Amma hələlik bu prosesi sanksiyalarla ləngidir.

Sanksiyalardan danışarkən yadda saxlamalıyıq: 2025-ci ildə Putin üçün sanksiyaların ləğvi deyil, yenilərinin tətbiqi daha vacibdir. Sanksiyaların ləğvi maksimum proqramdır. Ona görə də hazırda Trampla dialoqun əsas məqsədi mövcud status-kvonu saxlamaqdır.

Məntiqlə, indi Trampla razılaşmaq və sanksiyaları ləğv etmək Putinin maraqlarına uyğundur. Bu fikri onun ən yaxın ətrafı, ilk növbədə, Çemezov, Patruşev, Kiriyenko, Kovalçuks və Uşakov dəstəklədi. Ona görə də Trampla dialoqu davam etdirmək üçün hesab edirəm ki, müəyyən əlavə iqtisadi təkliflər verilə bilər. Amma belə görünür ki, bu sahəyə cavabdeh olan Dmitriyevin fəaliyyətində Rusiya bürokratiyasının əsas oyunçularının italyan tətili baş verir. Buna ayrıca nəzarət etmək lazımdır, çünki Dmitriyevin xüsusi variantı var - Putinlə şəxsi söhbət.

Digər məqam Putinin ilkin şərt olmadan ikitərəfli danışıqlar ideyasıdır. Bu tələdir. Axı belə danışıqlara girmək Ukrayna-Rusiya-ABŞ-Avropa İttifaqı formatından heç bir təminatsız çıxmaq deməkdir. Bu cür danışıqlar yalnız bütün tərəflər atəşkəsin əsas prinsipləri barədə razılığa gəldikdən sonra mümkündür. Amerikalıların bu ideyanı təbliğ etməyə başlamaması çox vacibdir. İndi bizim üçün əsas təhlükələrdən biri də budur. Amerika auditoriyası üçün informasiya kampaniyası isə ilk növbədə bu məsələyə yönəlməlidir.

Ümumiləşdirsək, indi belə görünür ki, danışıqların davam etdirilməsi Ağ Evin hansısa qeyri-standart addımlar tapa bilib-bilməyəcəyindən asılıdır. Əgər bacarmasa, - çox güman ki, bacarmayacaq - Tramp vəziyyətdən necə çıxmağın yolunu axtaracaq.

Bizim əsas məqsədimiz Vaşinqtonla mübahisə etməmək və ABŞ-Aİ danışıqlarının təhlükəsizlik və siyasi perimetri çərçivəsində qalmaqdır. Bu ssenarinin əsas olduğuna dair lakmus sınağı Putinin 30 günlük atəşkəsdən imtina etməsi olacaq. Əgər o, sülhə razılaşarsa, - bu ehtimal azdır - bu, müəyyən imkanlar açsa da, danışıqları ləngitmək taktikasının davamı demək olacaq.

Müəllif: Vadim Denisenko – Ukraynalı politoloq.

Mənbə: UNİAN

Tərcümə AYNA.AZ-a məxsusdur.