Icma.az
close
up
RU
Tramp vəzifəyə başlayır, RusiyaUkrayna müharibəsi bitir?

Tramp vəzifəyə başlayır, RusiyaUkrayna müharibəsi bitir?

Oxu.az saytından alınan məlumatlara görə, Icma.az xəbər verir.

Donald Tramp yenidən ABŞ prezidenti olacağı təqdirdə Rusiya-Ukrayna müharibəsini tez bir zamanda bitirəcəyini dəfələrlə bəyan etmişdi. Noyabrın 5-də ABŞ-də keçirilən seçkidə Tramp qələbə qazandı və o, 2025-ci ilin 20 yanvarında and içərək səlahiyyətlərinə başlayacaq. Bu baxımdan, müharibənin bitməsi, yəni Trampın vədinə əməl edib-etməməsi ilə bağlı gözləntilər böyükdür. Təbii ki, belə bir iddia əsasən mürəkkəb beynəlxalq münaqişələrdə iştirak edən tərəflərin siyasi reallıqlarından və münasibətlərindən asılıdır. Tramp diplomatiya və danışıqlara fərqli yanaşacağını bəyan etdiyi üçün onun müharibə tərəflərinin maraqlarını necə uzlaşdıracağı, beynəlxalq ictimaiyyətin bu prosesə necə cəlb olunacağı təbii ki, maraq doğurur. Üstəlik, yalnız bir liderin müdaxiləsi müharibənin taleyini həll etmək üçün yetərli olmaya bilər. Bunun üçün çoxtərəfli və uzunmüddətli proses lazımdır. Necə ki, müharibə başlayandan iki il vaxt keçdiyi halda dəfələrlə çoxtərəfli görüşlər keçirilsə də, müsbət nəticə əldə edilməyib. Odur ki, Trampın prezident kimi vəzifəyə başlayandan sonra sülhə nail olub-olmayacağı tamamilə hipotetikdir (faktlarla əsaslanmamış fikir, ehtimal) və bir çox mövcud şərtlər məcmusundan asılıdır. Çünki həm rəsmi Moskva, həm də Kiyev ərazilərlə bağlı fikir ayrılığını kənara qoymayıb. Vladimir Putin işğal edilən əraziləri leqallaşdırmaq, Zelenski isə ərazilər geri qayıtmasa, sülh olmayacağı qənaətindədir. Bu baxımdan Rusiya və Ukraynanın Trampın təkliflərini və ya müdaxilələrini hansı formada nəzərdən keçirəcəyi bir çox amillərdən asılı olacaq:

1. Trampın diplomatik yanaşması

Tramp prezidentliyi dövründə şəxsi münasibətləri vurğulayan liderlik tərzindən çıxış edir. O, əvvəlki prezidentliyi dövründə də Vladimir Putinlə müsbət münasibət qurmağa çalışıb. Bu baxımdan, onun Rusiyaya təsir göstərəcəyi ilə bağlı qənaətə gəlmək olar. Bununla belə, Ukrayna və onun Qərbdəki digər müttəfiqlərinin də Trampın Rusiyaya münasibətini necə qiymətləndirəcəyi suallar yaradır.

2. ABŞ-nin ənənəvi dövlət siyasəti

Tramp, ümumiyyətlə, əvvəlki prezidentliyi dövründə ABŞ-nin xarici siyasətini "Öncə Amerika" yanaşması ilə idarə edib. Ona görə də o, NATO və Avropa İttifaqı kimi kollektiv təhlükəsizlik mexanizmlərinə dəstəyi azaltmışdı. Səbəb də budur ki, ABŞ-nin xarici siyasətin içində var-gəl etməsi, yəni başqa ölkələrin işinə qarışması daxili siyasətdə boşluqlar yaradır. Ona görə də digər respublikaların problemləri və onların daxili işinə müdaxilə ABŞ-ni maraqlandırmamalı, Amerika xalqını isə daha çox düşünmək lazımdır. Təbii ki, Tramp bu mövqeyini davam etdirsə, Ukraynaya veriləcək dəstəyə şübhələr yarana bilər. Bununla belə, Tramp tez həll yolu axtara bilər ki, müharibə ABŞ-ni iqtisadi, siyasi və hərbi cəhətdən yormasın. Çünki Birləşmiş Ştatların "dərin dövlət"i prezidentin əksinə olaraq Kiyevə dəstəyi davam etdirməyi nəzərdə tuta bilər ki, bu da həqiqətən, nə Vaşinqtonun, nə də Trampın özünün işinə yarayacaq. Əbəs deyil ki, artıq bunun ilkin siqnalları da eşidilməkdədir.

3. Rusiya və Ukraynanın mövqeləri

Rusiya: Rəsmi Moskva inanır ki, Trampın prezidentliyi dövründə ona təzyiqlər azalacaq. Bu, Rusiyanın danışıqlarda iştirakını təşviq edə bilər. Ən azından, Rusiyaya Ukrayna böhranı cəncəlindən xilas olub və gücünü toparlamaq hava, su kimi lazımdır. Lakin bu, Kremlin məqsədlərindən əl çəkəcəyi anlamına gəlmir. Çünki Rusiya işğal edilən əraziləri tamamilə geri qaytaracağını heç vaxt bəyan etməyib. Çünki Krım, Donetsk, Luqansk, Zaporojye və Xerson kimi regionlar strateji və siyasi baxımdan əvəzolunmaz sayılır və aydın məsələdir ki, Rusiya bu torpaqları danışıqlar masasında qoyub getməyə razı olmayacaq. Çünki sözügedən ərazilər NATO-ya qarşı sərhədlərin təhlükəsizliyi üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır. Necə ki, müharibənin başlamasına zəmin yaradan da elə bu amil olub.

Ukrayna: Trampın Ukraynaya dəstək siyasəti əvvəlki prezidentlərə nisbətən zəifləyəcək. Bu, Ukraynanın Trampın təkliflərinə daha ehtiyatlı yanaşmasına səbəb olacaq. Bunun nəticəsidir ki, NATO və müttəfiqlər Ukraynanın işğal olunmuş əraziləri üzərində suverenliyini tanımaq, Kiyevi alyansa cəlb etmək yolunda addımlarını davam etdirir, Rusiyanın bu regionlarda mövcudluğu beynəlxalq hüququn pozulması kimi qiymətləndirilir. Bir sözlə, Rusiya bu bölgələri NATO-nu sərhədlərindən uzaq tutmaq, dolayısı ilə sərhədlərinin təhlükəsizliyini qorumaq üçün özündə saxlamaq istəyir, Ukrayna isə NATO-ya qoşulub təşkilatı bölgəyə cəlb etməyə çalışır. Belə olan halda, sülh və sabitlik də sual altında qalır. Artıq Ukrayna xarici işlər naziri Andrey Sibiqa və ABŞ dövlət katibi Antoni Blinken Ukrayna və ABŞ hökumətləri arasında Anlaşma Memorandumu imzalayıblar. Sənəd ABŞ-nin Ukraynaya ölkənin enerji dayanıqlılığını qorumaq üçün 825 milyon dollara qədər yardım göstərməsini nəzərdə tutur. Yəni, Bayden administrasiyası Trampın andiçmə mərasiminə qədər səlahiyyətlərindən maksimum istifadə etməyə çalışırlar. Digər məsələ isə NATO ilə bağlıdır. Alyansın baş katibi Mark Rütte bildirib ki, Ukraynaya hərbi yardımın çatdırılması onlar üçün son dərəcə vacibdir və bütün müttəfiqlər Ukraynanın gələcəyini NATO-da görür.

4. Avropa və beynəlxalq təşkilatlar

Avropa İttifaqı və NATO Ukraynanın ən böyük dəstəkçiləridir. Bu baxımdan, yuxarıda da qeyd edildiyi kimi, Tramp bu təşkilatlarla ziddiyyətli diplomatiya aparsa, danışıqların effektiv olması çətinləşəcək. Bu ittifaqlar bu dəfə həm də Trampın əleyhinə Kiyevi dəstəkləməyə davam edəcək.

Nəticə

Rusiya və Ukrayna Trampın təkliflərini tam olaraq nəzərdən keçirə biləcəyi Trampın iki ölkə arasında maraqlar balansını necə idarə edəcəyindən və beynəlxalq ictimaiyyətlə edəcəyi əməkdaşlıq perspektivlərindən asılıdır. Çünki Putinin ərazi güzəştlərindən imtina etmək fikri və NATO-nun Ukraynanı müdafiə etmək əzmi hətta Trampın belə asanlıqla həll edə bilməyəcəyi çıxılmaz vəziyyət yaradır. Tramp bir lider kimi fərqli diplomatiya yolunu təklif etsə də, müharibənin tərəfləri arasında əsas ziddiyyətlər həll olunmayana qədər davamlı sülhün mümkünlüyü sual altındadır.

Mərahim Nəsib

Ən son yeniliklər və məlumatlar üçün Icma.az saytını izləyin, biz hadisənin gedişatını izləyirik və ən aktual məlumatları təqdim edirik.
seeBaxış sayı:92
embedMənbə:https://oxu.az
archiveBu xəbər 04 Dekabr 2024 16:27 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see258

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see236

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see176

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see168

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see163

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see153

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see151

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see136

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see133

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see129

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see126

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see125

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see124

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see124

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see124

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see123

Ferhat Göçer Bakıda!

18 Oktyabr 2025 17:07see121

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri