Trampın dəstəklədiyi çinli alim dünyanı alt üst edir

Hazırda ABŞ fond birjasını alt-üst edən "DeepSeek" dahisi Lian Venfeng kimdir? 

Süni intellekt aləti "DeepSeek"in yaradıcısı Lian Venfeng dünyanın diqqət mərkəzinə düşüb. "ChatGPT" və "Google" kimi nəhəng şirkətlərlə aşağı büdcələrlə rəqabət aparmağı bacaran Çin şirkəti proqram siyahılarını alt-üst edib və bir çox texnologiya şirkətinin səhmlərinin batmasına səbəb olub. Bəs Lian Venfeng kimdir? 

“Sherg.az” “NTV.com.tr”yə istinadən "DeepSeek" və fəaliyyətinin nədən ibarət olduğunu bildirir. Hazırda süni intellekt bot "ChatGPT"-nin ardınca "DeepSeek-R1" modeli ilə qrafikləri alt-üst edən Çin mərkəzli süni intellekt vasitəsi dünyanın diqqətini çəkir. Model ABŞ-də yerləşən "ChatGPT"-ni keçərək tətbiq mağazalarında ən çox yüklənən süni intellekt proqramına çevrilib. Lian Venfengin rəhbərlik etdiyi Çin şirkəti "DeepSeek", hazırladığı süni intellekt modelləri ilə "ChatGPT" və "Google" kimi nəhəng şirkətlərin rəqibinə çevrilib. Şirkət performans və populyarlıq baxımından qısa müddətdə qlobal ilk 10-luğa daxil oldu və bu uğuru ABŞ-dəki kimi qabaqcıl çiplərə malik olmadan əldə etdi. Bu, Silikon Vadisindəki texnoloji rəhbərləri, Vaşinqtondakı siyasətçiləri və qlobal investorları səfərbər etdi. 1985-ci ildə anadan olan Lian Çinin cənub sahilindəki Zhanjiang liman şəhərində böyüyüb. Uşaqlıqdan parlaq tələbə olan Lian hələ orta məktəbdə olarkən özünə hesablama dərsi verməyə başlayıb və daha sonra Çinin nüfuzlu Zhanjiang Universitetinə daxil olub. Universitet illərində səhmləri təhlil edə bilən süni intellekt alqoritmləri yazmağa başlayıb. 2015-ci ildə o, iki tələbə dostu ilə birlikdə "High-Flyer" şirkətini qurub.  Şirkət Çində qabaqcıl süni intellekt üsullarını maliyyə sahəsində tətbiq edən qabaqcıllardan birinə çevrilib. Təkcə bazar qiymətlərini deyil, həm də müxtəlif növ məlumatları təhlil edərək, o, mühüm tendensiyaları üzə çıxara bilib. "DeepSeek", "ChatGPT" ilə çox oxşar şəkildə görünən, fəaliyyət göstərən və istifadə edən pulsuz süni intellektlə işləyən chatbotdur. "DeepSeek", riyaziyyat və kodlaşdırma kimi sahələrdə keçən ilin sonunda buraxılan OpenAI-nin o1 modeli qədər güclü olduğu bilinir. Çindəki "High-Flyer Capital Management" Fondu tərəfindən dəstəklənən "DeepSeek", yanvarın 20-də digər süni intellekt şirkətləri ilə müqayisədə aşağı qiymətə və az sayda çipdən istifadə edərək hazırladığı yeni açıq mənbəli "DeepSeek-R1" modelini təqdim edib. "DeepSeek R1", o1 kimi, "əsaslandırma" modelidir. Bu cür modellər insanların problemləri və ya ideyaları təhlil etdiyi prosesi təqlid edərək tədricən öz cavablarını yaradır. Rəqiblərinə nisbətən daha az yaddaş istifadə edir, beləliklə, tapşırıqların yerinə yetirilməsi xərclərini azaldır.Çinin "DeepSeek"in ən son süni intellekt modelinin digər beynəlxalq rəqiblərinə nisbətən daha az çipdən istifadə edərək və daha qısa müddətdə inkişafı qlobal texnologiya ehtiyatlarına satış təzyiqinə səbəb oldu, eyni zamanda ABŞ-ın çip istehsalçısı Nvidia-nın bazar dəyəri 500 milyard dollardan çox azalıb.Çinli developer DeepSeek öz internet səhifəsindəki kiberhücumlar səbəbindən süni intellekt aləti üçün yeni istifadəçi qeydiyyatını məhdudlaşdırdığını açıqlayıb. ABŞ Prezidenti Donald Tramp Çində yerləşən "DeepSeek" şirkətinin təqdim etdiyi ən son süni intellekt modelinə müsbət baxdığını və bunun Amerika sənayesi üçün “oyanış zəngi” olması lazım olduğunu söyləyib. Avstraliyanın sənaye, elm və resurslar naziri Ed Husic çinli "DeepSeek"in süni intellekt aləti ilə bağlı “xəbərdarlıq” mesajı verib. İnsanların "təbii olaraq" "DeepSeek"ə müraciət edəcəyini düşündüyünü ifadə edən Husic, tiktok ilə bağlı oxşar mübahisənin "DeepSeek" ilə bağlı da ola biləcəyini vurğulayıb.