Icma.az
close
up
RU
Trampın planı: Ukrayna təslim olur, Azərbaycan isə… KONKRET

Trampın planı: Ukrayna təslim olur, Azərbaycan isə… KONKRET

Konkret.az saytından alınan məlumata görə, Icma.az bildirir.

Politoloq Natiq Miri ABŞ-da keçirilən prezident seçkiləri və bunun mümkün geosiyasi nəticələri barədə danışıb.

KONKRET.az onun məsələ ilə bağlı teleqraf.com-a müsahibəsini təqdim edir:

– ABŞ-da keçirilən prezident seçkiləri necə yekunlaşacaq, sizcə, sonda qələbəni kim aktivinə yazacaq: demokrat Kamala Harris, ya respublikaçı Donald Tramp?

– Açığı, dəqiq bir şey söyləmək çətindir, qeyri-ciddilik olardı. Aparılan müxtəlif sorğular mübarizənin başabaş getdiyini göstərir. Bəzilərində Tramp, digərlərində Harrisin öndə olduğu görünür. Amma bir şeyi qeyd eləmək lazımdır ki, ABŞ özünü “demokratiyanın beşiyi” adlandırsa da, Amerikada prezidenti xalq seçmir. Amerikada xalqa belə bir haqq və etimad tanınmır. Xalq öz namizədini seçir, yekun qərarı isə ştatlar üzrə seçici qurumlar verir. Həmin qurumlar sonda toplanıb prezidenti müəyyən edirlər. Yəni ABŞ seçkiləri “xalq səsverməsi və ya demokratik seçki” anlamına gəlməməlidir.

Digər yandan, bu namizədlərdən birinin seçilməsi qlobal və bəşəri anlamda dünyaya müsbət heç nə qazandırmayacaq. Zaman-zaman Trampın iqtisadi anlamda ABŞ-ı gücləndirəcəyi, Harrisin də sosial yöndə ciddi addımlar atacağı kimi fikirlər səsləndirilir. Bəlkə də ABŞ üçün nələrsə ola bilər, amma insanlıq bundan heç nə udmayacaq. Çünki şüurlarda dəyişiklik yoxdur. ABŞ-ın dünya siyasətində insan amili əsas deyil. İndiyədək Tramp və ya Harrisin dilində insanlıq adına bir cümlə eşitmisinizmi? Bu, ABŞ-ın özünün məsələsidir, daxili siyasi qüvvələr arasındakı mübarizədir, qlobal maliyyə şəbəkələri arasındakı rəqabətdir. Həmçinin bu, qlobal müharibə boslarının milyardlar və trilyonlar uğrunda döyüşüdür.

ABŞ seçkilərindən danışırıqsa, insanlıq adına heç nə iddia etmək mümkün deyil. Yəni yekun seçimin bu anlamda heç bir mənası yoxdur. Harris və ya Tramp dünya üçün heç nə ifadə eləmir. Əksinə, bu seçim yeni göz yaşları gətirəcəksə, onların ikisindən birinin seçilməsinin nə anlamı var?..

– Bizi maraqlandıran gələcək ABŞ prezidentinin Azərbaycan siyasətinin necə olacağı ilə bağlıdır. Məsələn, həmin şəxs Harris olsa, bu, ABŞ-ın Azərbaycan siyasətinə necə təsir edəcək?

– Harris Demokratlar Partiyasını təmsil edir. Demokratların son illərdə yürütdüyü siyasət ABŞ-ın hegemonluğu və etimadına çox ciddi zərər verib. Bayden dönəmində ABŞ xəyanətkarcasına əfqanları yarı yolda qoyaraq, arxasına baxmadan qaçdı, milyonlarla insanı sərt şəriət rejiminin (Taliban) “mərhəmət”inə buraxdı. ABŞ bununla sübut elədi ki, onun yalnız maraqları var, heç bir anlaşma və beynəlxalq hüquq vecinə deyil.

Harrisə Bayden hakimiyyətinin davamı kimi baxmalıyıq. Bu hakimiyyətin davamında ABŞ və dünyanı müsbət heç nə gözləmir. Çünki Əfqanıstanı yarı yolda qoyaraq qaçan ABŞ həm də Rusiya-Ukrayna müharibəsinə rəvac verən gücdür. Bu gün Yaxın Şərqdəki amansız müharibələrə rəvac verən yenə Demokratlardır. Onların “ABŞ-ın hegemoniyası” adı altında yürütdüyü siyasət tamamilə iflasa uğrayıb. İndi bunun davamı ABŞ və ya insanlığa nə qazandıracaq? Buna görə də, Harrisdən insanlıq üçün müsbət siyasət gözləmək mümkün deyil.

– Trampdan nə gözləməliyik?

– Tramp haqda da müsbət heç nə demək olmur. Düzdür, Tramp ayrı-ayrı regionlar barədə Demokratlar kimi düşünmür, ABŞ-ı iqtisadi güc kimi önə çıxaracağını deyir, amma o, bir dövləti idarə edə biləcək bir adam deyil. Tramp biznesmendir, yəni mənfəət təfəkkürü ilə hərəkət edən adamdır.

Trampın erməni katalikosu I Arama zəng eləməsi hansı anlama gəlir? Ermənistanın bir dövlət başçısı var – Nikol Paşinyan. Ona zəng olunmur, guya bir katolikos seçkilərdən əvvəl ABŞ-da yaşayan ermənilərə təsir edəcək. Bu, əxlaqi baxımdan doğru yanaşma deyil.

Trampın vaxtilə Azərbaycanla biznes fəaliyyətləri olub. Bu baxımdan Azərbaycanı tanıyır və münasibəti müsbətdir. Amma kimsə fikirləşirsə ki, kimsə gələcək, daha yaxşı olacaq, bu, özünü aldatmaqdan başqa bir şey deyil. Əfqanlar ABŞ-a güvənmişdilər, bəs sonda nə oldu? Ukrayna da ABŞ və Avropaya güvənmişdi, indi nə baş verir? Buna görə də, hər bir xalq və dövlət özünə güvənməlidir. Bizim yolumuz kiminsə prezident seçilməsinə hesablanmayıb, bizim öz yolumuz var və bu xətt üzrə irəliləyirik.

İndi əsas məsələ və hədəf yeni dünya düzənində cazibə mərkəzi olmaqdır. Qayə bəllidir: Qızılalma. Bütün Türk dünyası vahid güc olmalıdır. Əgər ABŞ, Çin və digər qlobal güclər dünyanı bölüşdürmək istəyirlərsə, biz kiminsə yanında olmalı deyilik, özümüz cazibə mərkəzi olmalıyıq. Hədəf budur.

“Tramp gələcək, yaxşı olacaq” deyimləri illüziyadır, özümüzü aldatmayaq.

– Dünyada ABŞ seçkiləri kontekstində ən çox müzakirə olunan mövzu Ukraynanın gələcəyidir. Ukraynanı bundan sonrakı dönəmdə nə gözləyir?

– ABŞ seçkilərinin nələrə yol açacağı ilə bağlı ehtimal qeyri-müəyyəndir. Məsələn, Tramp bəyan edir ki, o qalib gəlsə, Rusiya müəyyən şərtlərlə sülhə getməlidir. Bu olmasa, alternativi ABŞ-ın Ukraynanı bütün növ strateji silahlarla təmin etməsidir. Bu, Rusiya üçün böyük problemlər yaradacaq. Əgər ABŞ silahları ilə Rusiyanın dərinliklərinə zərbələrin endirilməsinə icazə verilsə, Moskva üçün yaxşı olmayacaq. Trampın başqa bir planı Ukraynanın müəyyən ərazi güzştləri hesabına Rusiya ilə razılaşmaya getməsi ilə bağlı ola bilər. Yəni Ukraynaya verilən təklif bu olacaq.

Trampın mümkün qələbəsi ilə başqa bir gəlişmə də ola bilər. Bu da ABŞ-ın geri çəkilməsi və müharibənin bütün yükünün Avropanın üzərinə düşməsi ilə əlaqəlidir. Perspektivlər bunlardır. Bunlardan hansının olacağı Avropa Birliyinin qərarı və ABŞ seçkilərinin nəticələrindən asılı olacaq.

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:60
embedMənbə:https://konkret.az
archiveBu xəbər 05 Noyabr 2024 09:23 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see212

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see201

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see172

Qazaxıstan və Azərbaycan arasında süni intellekt və İT sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial var Nazirliyin İdarə rəhbəri

20 Oktyabr 2025 17:30see165

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see152

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see150

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see142

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see141

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see134

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see132

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see131

Oyundan sonra duş qəbul edə bilmədilər Atletiko dan UEFA ya şikayət

21 Oktyabr 2025 00:12see129

Bunları yesəniz gec YAŞLANACAQSINIZ

21 Oktyabr 2025 02:37see128

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see128

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see127

Zəngilan son beş ildə müasir və böyük əhəmiyyətə malik bölgəyə çevrilib

20 Oktyabr 2025 09:17see127

Qara zirə yağı: Hər dərdin dərmanı

20 Oktyabr 2025 05:06see126

Türkiyədə Can Holding in rəhbəri həbs olundu

21 Oktyabr 2025 01:36see121

Türkiyəni sarsıdan cinayətlə bağlı daha bir nəfər saxlanıldı

21 Oktyabr 2025 01:51see119

Xalq artistindən İDDİALI FOTOSESSİYA

20 Oktyabr 2025 17:22see118
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri