Türkiyəyə qarşı koalisiya qurulur?

22 dekabrda İsrail, Yunanıstan və Kipr arasında 10-cu üçtərəfli sammitin keçirilməsi  Türkiyənin kəskin siyasi etirazlarına səbəb olub. 

Üç ölkənin  dövlət başçılarının Qüdsdə baş tutan görüşü Türkiyə əleyhinə bəyanatlarla yadda qalıb. Ona görə də bu sammiti Türkiyə əleyhinə kolasiyanın formalaşması kimi də şərh edənlər var. Xüsusilə də İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahunun Türkiyəni təhlükə adlandırması rəsmi Ankarada narazılıqla qarşılanıb. Hətta Türkiyə əleyhinə bu siyasi klubun yaradılmasının təşəbbüskarının Yunanıstan deyil, İsrail olduğu güman edilir. 

Görüşdən əvvəlki əsas maraq Aralıq dənizi qonşularının dənizdə, havada və quruda böhran vəziyyətlərində fəaliyyət göstərməli olan çevik reaksiya qüvvələrini yaradıb-yaratmayacağı ilə bağlı olub. Rəsmilər bu ideyanın Türkiyənin artan gücü səbəbindən müzakirə olunduğunu etiraf ediblər. 

Hər üç ölkə Türkiyəni öz təhlükəsizliklərinə təhdid kimi gördüklərini bildirirlər. İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu sammit zamanı bildirib ki, üçtərəfli əməkdaşlıq imperiyalarını bərpa etmək xəyalını quranlara cavab olmalıdır. 

Benyamin Netanyahu  yunanıstanlı həmkarı Kiriakos Mitsotakis və Kipr Prezidenti Nikos Xristodulides danışıqlardan sonra üç ölkə arasında strateji əhəmiyyətli ittifaq qurmaq niyyətini nümayiş etdirib. Görüşdən sonra üç lider birgə bəyanatda təhlükəsizlik, müdafiə və hərbi məsələlərdə mövcud üçtərəfli əməkdaşlığımızı gücləndirmək barədə razılığa gəldiklərini qeyd ediblər.

“Terrorçuluğa qarşı mübarizəyə, o cümlədən terrorizmin maliyyələşdirilməsinin aradan qaldırılması səylərinə sadiq olduğumuzu bir daha təsdiqləyirik",- deyə liderlər bəyan edib.  İsrail, Yunanıstan və Kipr arasında əldə olunan razılaşma dolayısı ilə Türkiyənin Şərqi Aralıq dənizi hövzəsində və Yaxın Şərqdə artan nüfuzuna qarşı birgə hərbi alyansın qurulması kimi başa düşülə bilər. 

İsrail və Yunanıstan Aralıq dənizinə çıxışı olan dövlətdir. Kipr adası da  Aralıq dənizində yerləşir. Son illər Şərqi Aralıq dənizində geosiyasi mövqeyini  gücləndirən Türkiyənin müdafiə sənayesi sahəsində potensialını artırması öz məqsədlərinə çatmağa imkan verir. Türkiyə Şərqi Aralıq dənizindəki enerji yataqlarına iddialıdır. 

Eyni zamanda, Türkiyə və Liviya arasında 2019-cu ildə imzalanmaış su sərhədlərinin delimitasiyası və demarkasiyası haqqında müqavilə Ankaraya dənizdə mövqeyini möhkəmlətmək imkanı yaradır. Kipr adası isə bütövlükdə Türkiyənin ərazi sularına düşür. 

2024-cü ildə Suriyada baş verən hakimiyyət dəşirkliyindən sonra Türkiyənin həm Yaxın Şərqdə, həm də paralel olaraq Aralıq dənizinin şərqində  təsir dairəsi genişlənməsi İsraili daha çox narahat edir. Ona görə də İsrail Türkiyənin bölgədə artan nüfuzunun qarşısını almaq üçün Yunanıstan və Kiprlə birlikdə koalisiya yaratmağı qərara alıb. 

Netanyahu “imperiyalarını bərpa etmək xəyalı” deyərkən məhz məhz vaxtilə Osmanlı dövlətinin ərazisində olan Yaxın Şərqdə Türkiyənin təsirinin artmasının qarşısını almaq üçün birləşdiklərinə işarə edib. 

Müşfiq Abdulla
"Cebheinfo.az"

Açar sözlər: Türkiyə koalisiya

Problemlərinizi bizə yazın, şahidi olduğunuz hadisələri çəkib göndərin