Ukraynada müharibə nə zaman bitəcək? Süni intellektin cavabı məyus etdi

Ukraynada genişmiqyaslı müharibə artıq dördüncü ildir davam edir. İndiyədək onun yaxın vaxtlarda sona çatacağına dair real əsaslar görünmür. ABŞ-da prezident dəyişsə də — Donald Trampın yenidən hakimiyyətə gəlməsi belə vəziyyəti yaxşılaşdırmayıb.

Qaynarinfo xəbər verir ki, buna görə də UNIAN süni intellektə (Sİ) müraciət və ondan hazırkı vəziyyətə əsasən müharibənin nə zaman bitəcəyini proqnozlaşdırmasını istəyib.

Süni intellektin proqnozu – Müharibə nə vaxt bitəcək?

ChatGPT (GPT-4o modeli əsasında) 2025-ci ilin ortalarına dair faktlar və vəziyyətin analizi əsasında belə cavab verib:

"Döyüşlər ən azı 2025-ci ilin sonuna qədər, daha böyük ehtimalla isə 2026-cı ilə və ya daha sonrasına qədər davam edəcək”.

Sİ bildirir ki, sülh sazişi imzalansa belə, bu, yaxın vaxtlarda baş verməyəcək və bu sənəd Ukraynanın 1991-ci il sərhədlərinin bərpasını təmin etməyəcək.

Bu qənaətə gətirən əsaslar aşağıdakılardır:

Hərbi dinamika

Rusiya hələ bütün məqsədlərinə çatmasa da, əhəmiyyətli hücum potensialını qoruyur. Ukrayna isə Qərbin davam edən dəstəyinə baxmayaraq, sursat və canlı qüvvə çatışmazlığı yaşayır. 2023-cü ilin əks-hücum əməliyyatı strateji dönüş yaratmadı. Tərəflərin hərbi resursları tədricən və paralel şəkildə tükənir – bu isə uzunmüddətli və gücdən salan mövqe savaşının davam edəcəyini göstərir.

Tərəflərin siyasi iradəsi

Rusiya uzunmüddətli müharibəyə hazır olduğunu nümayiş etdirir – resursları səfərbər edir, hərbi sənayeni gücləndirir və ərazi məsələlərində güzəştə getmək niyyətində deyil. Ukrayna isə Krım və Donbas məsələlərində geri çəkilməyə siyasi və mənəvi cəhətdən hazır deyil.

Qərb isə Ukraynaya dəstəyi davam etdirsə də, müharibədən yorğunluq əlamətləri göstərir. Bu, Ukraynaya hələlik "fəaliyyət üçün pəncərə” yaratsa da, cəbhədə dönüş baş verməzsə, həmin pəncərə zamanla bağlana bilər.

Danışıqların olmaması

2025-ci ilin ortasına qədər səmərəli sülh prosesi yoxdur.

"Heç bir tərəf kompromisə hazır olduğuna dair siqnal vermir. Sülh formulları (Ukrayna və Rusiya versiyaları) bir-birinə ziddir: biri tam hərbi çıxışı, digəri işğal olunmuş ərazilərin tanınmasını tələb edir”, – deyə Sİ bildirir.

Çin, Türkiyə, Vatikan kimi üçüncü tərəf vasitəçilərinin təşəbbüsləri nəticə verməyib.

Qlobal vəziyyət

Dünya daha da sabit olmayan fazaya keçir: Asiya və Yaxın Şərqdə gərginlik artır, ABŞ və Aİ-də seçki prosesləri diqqəti yayındırır. NATO Rusiya ilə toqquşmaya hazırlığını artırsa da, Ukrayna müharibəsinə birbaşa müdaxilədən yayınır. Rusiya isə uzunmüddətli müharibə və Qərbin sabitliyinin pozulmasına ümid edir.

Alternativ senari

Sİ onu da vurğulayır ki, hadisələrin inkişafı qəfildən dəyişə bilər – əgər:

 Rusiyada daxili siyasi böhran baş versə;

 Ukrayna cəbhədə strateji dönüş yaratsa;

 Qərb və qlobal güclər diplomatik və iqtisadi təzyiqlə tərəfləri danışıqlara məcbur etsə.

Amma 2025-ci ilin ortasında bu şərtlərin heç biri gerçəkləşməyib.

Claude adlı Sİ-nin qiymətləndirməsi

Sonnet 4 modeli əsasında çalışan Claude Sİ hesab edir ki, 2025-2026-cı illər ərzində müharibə aktiv fazadan çıxaraq "dondurulmuş münaqişə” mərhələsinə keçə bilər.

"Tam tənzimləmə isə 5–10 il çəkə bilər və bunun üçün siyasi elitaların dəyişməsi və ya beynəlxalq şəraitin radikal dəyişməsi lazımdır. Əsas rol isə yeni ABŞ administrasiyasının mövqeyinə və tərəflərin real danışıqlara hazırlığına məxsusdur”.

Müharibənin dəqiq bitmə tarixi yoxdur

Sİ bildirir ki, dəqiq tarix göstərmək mümkün deyil, çünki "vəziyyət çox mürəkkəbdir” və "çoxsaylı faktorlardan asılıdır” – döyüşlərin gedişatı, beynəlxalq diplomatiya və tərəflərin mövqeləri daxil olmaqla.

Fərqli Sİ-lər təxmini olaraq 2025-ci ilin sonunu və ya 2026-cı ilin əvvəlini qeyd etsələr də, bu tarixlər yalnız ehtimallardır.

Beynəlxalq analitiklər də təsdiqləyirlər ki, passiv və qeyri-effektiv diplomatiya müharibəni daha illərlə uzada bilər.

Alpər