“Vaşinqton və Ər Riyad atom əməkdaşlığına yaxınlaşır“ “Euronews“

"Trampın siyasəti yenidən Yaxın Şərqdə güc balansını dəyişir..."

ABŞ-Səudiyyə nüvə əməkdaşlığında yeni mərhələ

"Euronews" nəşrinin məlumatına görə, ABŞ və Səudiyyə Ərəbistanı yaxın günlərdə dinc atom energetikası sahəsində əməkdaşlıq barədə razılığa gələ bilər. Bu məsələ artıq bir neçə ildir Riyadın gündəmindədir: Səudiyyə hakimiyyəti uranın zənginləşdirilməsini milli səviyyədə həyata keçirmək istəyir və bu tələb Məhəmməd bin Salmanın Donald Trampla danışıqlarında əsas mövzu olub.

Razılaşmanın konteksti genişdir: İsrail və Səudiyyə Ərəbistanı arasında normallaşma prosesini sürətləndirmək üçün ABŞ vasitəçi rolunu davam etdirir və nüvə məsələsi həmin siyasi paketə daxildir. İsrail tərəfi isə bu prosesdə təhlükəsizlik zəmanətlərinin vacibliyini vurğulayır.

İsrailin reaksiyası

İsrail rəsmiləri dinc nüvə proqramının bölgədə tarazlığı dəyişdirə biləcəyini etiraf etsə də, Vaşinqtonun nəzarət mexanizmləri tətbiq olunarsa təhlükələrin minimuma endirilə biləcəyini bildirir. Bu, vaxtilə F-35 qırıcılarının Səudiyyəyə satışı ilə bağlı razılaşmada istifadə olunan modelə bənzəyir.

Eyni zamanda Riyad ABŞ-la təhlükəsizlik sazişi əldə etmək istəyir: bu sazişə görə Səudiyyəyə hücum ABŞ-a hücum kimi qəbul ediləcək. Bu planın fonunda Körfəz ölkələri, xüsusilə də 2019-cu ildə "Saudi Aramco" obyektlərinə hücumdan sonra Vaşinqtonun passiv reaksiyasını unutmur.

Tramp Qaşıqçı cinayəti və media ilə qarşıdurma

Müzakirələrin fonunda yenidən səslənən sual cinayətkar dövlət davranışları ilə Qərb dəyərlərinin real siyasətdə toqquşmasıdır. Donald Trampdan jurnalist Camal Qaşıqçının qətlinə görə Səudiyyə rəhbərliyinə münasibəti soruşulduqda, o yenə konkret tənqid etməkdən qaçıb və mövzudan yayınaraq medianı hədəfə alıb.

Tramp bildirib: "Dünyada daha böyük qəddarlıqlar və daha amansız oyunçular var. Media isə yalnız bundan yapışıb məni demonizə etmək istəyir". Müsahibə zamanı o, bir jurnalistin inadkar sualına sərt cavab verib və əlavə edib: "Əgər davam etsən, səni həmin oyunçuların yanına göndərəcəyəm".

Bu ifadə həm ABŞ mediasında, həm də beynəlxalq jurnalist təşkilatlarında rezonans yaradıb və Trampın yenidən hakimiyyətə qayıdacağı təqdirdə söz azadlığının hansı çərçivədə qalacağı ilə bağlı sualları artırıb.

ABŞ-Səudiyyə atom razılaşması yalnız energetika məsələsi deyil, regional təhlükəsizlik, İsrail-ərəb münasibətləri, Vaşinqtonun Yaxın Şərqdəki nüfuzu və Trampın özünün siyasi ritorikası ilə sıx bağlıdır. Bu razılaşma imzalansa, qlobal geosiyasi balansda yeni mərhələnin başlanğıcı ola bilər.