“Xərçəngin qatili“: Tərəvəzlərdə gizlənən möcüzə maddə“ Elmi tədqiqat

"Çikaqo alimləri göz sağlamlığı üçün tanınan zeksantinin xərçəngəleyhinə güclü təsirini üzə çıxarıb..."

Dünyada hər il milyonlarla insanı həyatından məhrum edən xərçənglə mübarizə illərdir davam edir. Elm isə bu mübarizədə yeni ümidlər axtarır. Çikaqo Universitetinin alimlərinin apardığı son araşdırma isə sübut edib ki, təbiətin özündə - gündəlik yeyilən tərəvəzlərdə gizlənən bir maddə xərçəngə qarşı güclü silah rolunu oynaya bilər.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "health.mail.ru" nəşri yazıb.

Söhbət zeksantin adlı sarı piqmentdən gedir. Uzun illər yalnız göz sağlamlığı üçün faydalı hesab olunan bu karotinoid indi xərçəng hüceyrələrini məhv etməyə qadir "immun silahlandırıcı" kimi tanınır.

İmmunitetin "xüsusi qüvvələri" və zeksantin

Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, zeksantin CD8+ T-limfositləri - başqa adla "T-killer" hüceyrələrini gücləndirir. Bu hüceyrələr immun sistemin ən güclü əsgərləridir. Onlar bədxassəli hüceyrələri yad düşmən kimi tanıyır, izləyir və məhv edirlər. Zeksantin isə bu prosesi daha da sürətləndirir, T-limfositlərin reseptorlarını sabitləşdirir və onların siqnal ötürmə qabiliyyətini artırır. Nəticədə sitokinlərin ifrazı çoxalır, hüceyrələr daha aqressiv şəkildə şişə hücum edir.

Professor Cin Çenin sözlərinə görə, "biz illərdir belə bir təsir mexanizmi axtarırdıq. Zeksantinin bu gücü göstərməsi elm üçün gözlənilməz bir kəşf oldu. Sadə bir qida komponentinin müasir immunoterapiyaya bu qədər dəstək verməsi inanılmazdır".

Laboratoriyadan klinikaya gedən yol

Təcrübələr siçanlar üzərində aparılıb. Zeksantin melanoma, çoxsaylı miyeloma və qlioblastoma kimi ən ağır xərçəng növlərində T-hüceyrələrinin fəaliyyətini artırıb. Daha da önəmlisi, CAR-T hüceyrə terapiyası ilə birlikdə tətbiq ediləndə nəticələr qat-qat yaxşılaşıb. Alimlər qeyd edir ki, siçan və insan immun sistemində bu mexanizmlər eyni cür işləyir. Bu səbəbdən, yaxın illərdə klinik sınaqların başlanacağı gözlənilir. Əslində uzun illərdir aparılan epidemioloji tədqiqatlar göstərir ki, tərəvəzlə zəngin pəhriz xərçəng riskini azaldır. İndi isə bunun arxasında duran əsas oyunçulardan birinin məhz zeksantin olduğu üzə çıxır.

Təbiətin gizli apteki: hansı qidalar "xərçəng qatili"dir?

Zeksantin sarı, qırmızı və narıncı rəngli tərəvəz və meyvələrdə boldur: qırmızı, sarı və narıncı bibər, qarğıdalı və qarğıdalı unu, manqo və digər tropik meyvələr, yaşıl
soğan, müxtəlif kələm növləri, ispanaq, rukkola və digər yarpaqlı tərəvəzlər. Alimlərin tövsiyəsi sadədir: bu qidaları gündəlik rasiona daxil etmək, bədəni təbii yolla qorumaq və gələcəkdə daha güclü immunoterapiyaya hazır saxlamaq.

Yeni elmin doğuluşu: nutrisional immunologiya

Zeksantin kəşfi yalnız onkologiyada yeni ümid deyil, həm də yeni elmi sahənin - nutrisional immunologiyanın qapısını açır. Bu istiqamət qida maddələrinin immun sistemlə molekulyar səviyyədə necə qarşılıqlı əlaqədə olduğunu öyrənir. Hədəf isə sadədir: təbiətdə gizlənən faydalı molekulları tapmaq və müasir tibbi metodlarla birləşdirərək daha güclü, əlçatan və təhlükəsiz müalicə yaratmaq. Professor Çen bunu belə izah edir: "Əgər biz hər gün masamızda olan tərəvəzin içində xərçəngin qarşısını alan güclü maddə tapırıqsa, deməli, təbiət bizə hələ çox sirr saxlayır. Bizim işimiz onları üzə çıxarmaqdır".

Gələcəyin perspektivi

Hələlik zeksantin əlavəsi apteklərdə "xərçəng dərmanı" kimi satılmır. Amma alimlərin fikrincə, yaxın gələcəkdə bu maddə həm müalicə, həm də profilaktika məqsədilə geniş tətbiq oluna bilər. İmmunoterapiya ilə birlikdə istifadə edildikdə daha effektiv, daha az zərərli və daha əlçatan bir müalicə forması yaranacaq. Elm bir daha sübut edir ki, ən böyük dərman bəzən süfrəmizdəki sadə tərəvəzlərin içində gizlənir. Və ola bilsin ki, gələcəkdə xərçənglə mübarizənin açarı elə gündəlik qidalanmamızda tapılacaq.