Yer kürəsinin doqquz günlük silkələnməsinin səbəbi məlum olub...

...2023-cü ildə planet bir həftədən çox davam edən qeyri-adi seysmik hadisə ilə üzləşdi. Doqquz gün ərzində bütün dünya üzrə seysmoloqlar qeyri-adi vibrasiya qeydə alıblar.

SİA-nın məlumatına görə, hər şey 2023-cü il sentyabrın 16-da beynəlxalq seysmik rəsədxanalar Qrenlandiyanın şərqindən gələn qəribə siqnalı qeydə alanda başladı.

Təxminən bir yarım dəqiqəlik bir dövrə malik bu təkrarlanan nəbz, doqquz gün ərzində müşahidə edildi və tamamilə yox olana qədər tədricən azaldı.

...Seysmoloq Stiven Hiks vurğuladı ki, naməlum seysmik obyekt (USO) ilə işarələnmiş siqnal adi zəlzələlərdən əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir.

Zəlzələlərdən qaynaqlanan seysmik dalğalar adətən çox tezlikli və cəmi bir neçə dəqiqə davam etsə də, USO təxminən 11 milliherts monoton tezliyi ilə xarakterizə olunurdu.

Hiks və həmkarları tərəfindən aparılan sonrakı araşdırmalar eyni vaxtda Qrenlandiyada baş vermiş böyük sürüşmə ilə mümkün əlaqəni tapdı.

Sürüşmənin suya düşməsinin rezonans titrəyişlərə səbəb ola biləcəyi ehtimal edilirdi.

Bir il sonra elm adamları dalğanın yayılmasını modelləşdirmək üçün peyk şəkilləri, yer üzərində müşahidələr və güclü superkompüterlərdən istifadə etdilər.

Bu modellər, təxminən 25 milyon kubmetr qaya və buzun Qrenlandiyanın şərqində okeandan 200 km aralıda yerləşən Diksonfjorda çökdüyünü ortaya qoydu.

Zərbə 2,7 kilometrlik fiyordda yellənən dayanıqlı dalğaya səbəb oldu və dalğaların hündürlüyü 200 metrə çatan meqatsunami yaradıb.

Siqnalın müddəti fiyordun unikal forması ilə izah olunur. Bir ucunda buzlaq, digər ucunda kəskin əyilmə və əyri dibi olan həndəsəsi suyun hərəkətinə minimal müqavimət yaradıb. Sürüşmənin suya düşməsi nəticəsində ilkin dalğa fiyordun dar məkanında "tula" qalaraq, təxminən 7 metr hündürlükdə sabitləşənə qədər irəli-geri yırğalanan seyçəyə çevrilib və bir neçə gün dalğalanmağa davam edib.

Nazlı Almuradova