Icma.az
close
up
RU
Yer üzündəki ən qəribə çay: Antarktidada ildə yalnız bir neçə ay görünür

Yer üzündəki ən qəribə çay: Antarktidada ildə yalnız bir neçə ay görünür

Sfera.az saytından verilən məlumata görə, Icma.az xəbər verir.

Antarktidada çoxlu su olsa da, onun çox hissəsi donub və buna görə də bəziləri buzlu qitədə çayların olmadığına inanır. Bu bu tamamilə doğru deyil.

Sfera.az bildirir ki, əslində Antarktida bir sıra çay su yollarına ev sahibliyi edir. Bunlardan da ən uzunu Oniks çayıdır.

Texniki cəhətdən Oniks çayı ərimiş su axınıdır və uzunluğu 32 kilometrdir. Bu, Nil çayının uzunluğu ilə müqayisədə əhəmiyyətsiz görünə bilər. Nəzərə alsaq ki, Nilin uzunluğu 6650 kilometrdir, lakin Oniks çayının keçdiyi buzlu mənzərəni nəzərə alsaq, olduqca təsir edici rəqəmdir.

Çayın Antarktidanın MakMurdo Quru Vadilərindən başladığı və aşağı Rayt Buzlağının son nöqtəsindən qərbə doğru Vanda gölünə axdığı məlumdur. Sadə dillə desək, o, ümumiyyətlə okeana tökülmür, ondan axır.

Tədqiqatçılar çayın su sistemlərinin dənizə axmadığı endoreik drenaj nümunəsi olduğuna inanırlar və bu, geoloji qəribəlikdən qaynaqlanır. Buzlaqlar Rayt Vadisinin girişini bağlayır, yəni Oniksin quruya, buzla örtülmüş Vanda gölünə axışmaqdan başqa çarəsi yoxdur.

Antarktidada mövcud olduğu bilinən doqquz belə ərimə axını var, lakin onlar digər çaylardan bir qədər fərqlidir. Məsələn, Amazon və Konqo dağ bulağından başlayır və nəticədə çay əmələ gətirir, lakin Aşağı Rayt buzlağı əriyəndə Oniks axır. Nəticədə meydana gələn axın yarı qalıcıdır, yəni yalnız yayda, temperatur buzları əritmək üçün kifayət qədər yüksək olduqda əmələ gəlir.

Yağış su axınına kömək etmir, çünki Quru Vadilərdə çox nadirdir və düşən su damcıları çayda bitməzdən əvvəl sublimasiya olunur. Eyni zamanda, əriyən buzlaq adətən çayın axmasını təmin etmək üçün kifayət qədər su təmin edir. Son bir neçə onillikdə xüsusilə isti yay aylarında bir neçə daşqın baş verib. 1984-cü ildə Yeni Zelandiya alimlərindən ibarət bir qrup hətta Oniks çayının səviyyəsini aşağı salmağı bacarıb.

İqlim dəyişikliyi Oniks çayına da təsir edib. Alimlər müəyyən ediblər ki, iqlim dəyişikliyi səbəbindən temperatur artdıqca, Oniks axını mövsümü daha tez dəyişir və daha uzun olur. Eyni zamanda, alimlərin fikrincə, çaydan axan suyun həcmi yalnız azalmağa doğru gedir.

Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, Oniks çayı təkcə Antarktidanın ərimiş su axınlarının ən böyüyü deyil, həm də ekoloji baxımdan ən mühümüdür. Çayın öz mini ekosistemi var. Tardiqrad və nematodlardan tutmuş siyanobakteriyalara, fitoplanktona qədər müxtəlif mikroskopik həyata malikdir. Tədqiqatlar həmçinin çayın sularında yosunların çiçək açdığını göstərir. Lakin alimlər qeyd edirlər ki, burada heç vaxt balığa rast gəlmək mümkün olmayacaq.

Xanım

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:131
embedMənbə:https://sfera.az
archiveBu xəbər 26 Noyabr 2024 09:31 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see248

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see218

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see203

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see202

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see200

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see164

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see151

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see149

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see149

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see142

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see139

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see136

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see130

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see128

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see128

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see127

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see127

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see126

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see126

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri