Yeraltı sirr: Yerin dərinliklərində yeni mikrob ailəsi aşkar edildi

Miçiqan Dövlət Universitetinin alimləri Yerin "kritik zonasında" əvvəllər məlum olmayan mikroorqanizmlər ailəsi aşkarlayıblar.

Bakıvaxtı.az xəbər verir ki, bu kəşf ekoloji tarazlıq və suyun təmizlənməsi sahəsində yeni imkanların qapısını aça bilər.

Dünyanın müxtəlif bölgələrindən – ABŞ-nin Ayova ştatından və Çindən toplanan dərin torpaq nümunələrinin təhlili nəticəsində elm adamları “CSP1-3” adlı yeni mikrob filumunu müəyyən ediblər. Bu mikroblar Yerin "kritik zonası" adlandırılan ağacların zirvəsindən başlayaraq təxminən 200 metr dərinliyə qədər uzanan ekosistem qatında yaşayır.

Mikrobiologiya professoru James Tiedjenin rəhbərlik etdiyi tədqiqat qrupu bu mikrob ailəsinin qədim mənşəyə sahib olduğunu üzə çıxarıb. Araşdırmalara görə, CSP1-3 mikroorqanizmlərinin əcdadları milyonlarla il əvvəl isti bulaqlarda və şirin sularda yaşayıb. Zaman keçdikcə isə quruya – əvvəlcə səthi torpağa, daha sonra isə dərin qatlara uyğunlaşıblar.

DNT analizləri göstərib ki, CSP1-3 mikrobları hələ də aktiv şəkildə çoxalmaqda davam edir. Hətta bəzi torpaq nümunələrində bu mikrob ailəsinin torpaq mikrobiotasının 50%-dən çoxunu təşkil etdiyi müşahidə olunub.

Professor Tiedjenin sözlərinə görə, dərin torpaq təbəqələri səthi torpaqdan çox fərqlidir və bu mikroorqanizmlər zamanla qida çatışmazlığı və digər ekstremal şərtlərə uyğunlaşma qabiliyyəti qazanıblar.

Tədqiqatçılar bildirirlər ki, torpaq təbiətin ən böyük su filtridir. Yağış suları torpaq qatlarından süzülərkən fiziki, kimyəvi və bioloji proseslərlə təmizlənir. CSP1-3 mikrobları isə bu prosesdə xüsusi rol oynayır – onlar karbon və azot komponentlərini parçalayaraq suların təmizlənməsinə töhfə verirlər.

Professor Tiedje bu prosesi belə izah edir: “CSP1-3 təmizləyici kimi fəaliyyət göstərir, səthdən torpağa sızan çirkləndiriciləri zərərsizləşdirir”.

Hazırda alimlər bu mikrobları laboratoriya şəraitində becərmək üzərində çalışırlar. Lakin bu, heç də asan deyil. Çünki dərin torpağın təbii mühitini süni şəraitdə yaratmaq olduqca mürəkkəbdir.

Tiedje və komandası bu mikroorqanizmlərin ilkin yaşadığı isti bulaq şəraitini təqlid etməyə çalışır. Əgər bu proses uğurlu olarsa, mikrobun genetik xüsusiyyətləri daha dərindən araşdırılacaq və çirkləndiriciləri parçalama qabiliyyəti biotexnologiya sahəsində istifadə oluna biləcək.

Sonda professor Tiedje əlavə edib ki, bu mikroorqanizmlər haqqında hələ bilmədiyimiz çox şey var. Amma onların potensialını anlaya bilsək, ekoloji problemlərin həllində yeni yollar aça bilərik.

Nuriyyə Musayeva