Zirzəmidən milyardlarla gəlirə: Dünya brendi olan Zara necə yarandı

“Zara”nın sahibi rekord rüblük gəlir əldə edib. İspaniyanın “Inditex Group” şirkəti (“Zara”, “Pull & Bear”, “Bershka”, “Stradivarius”, “Massimo Dutti”, “Oysho” və s. brendlərin sahibidir) maliyyə ilinin üçüncü rübündə (avqust-sentyabr 2024) rekord xalis mənfəət əldə etdiyini bildirib. 

Bəs dünya brendi olan Zara necə yarandı?

Bu gün Zara bütün dünyada tanınan bir brenddir. Onun üslubu tanınır və cəlbediciliyini itirmir. Brend hazırda qlobal İspan şirkəti Inditex-in bir hissəsidir. Onun şəbəkəsinə Pull and Bear, Stradivarius, Bershka, Massimo Dutti və başqa brendlər daxildir.

Brendin tarixi Amansio Orteqanın adı ilə bağlıdır. 12 yaşında böyük ailəsini dolandırmaq üçün məktəbi atmağa qərarlı olan oğlan əzmkarlığı dünyanın ən böyük geyim mağazaları şəbəkələrindən birini yarada bildi və planetin ən nüfuzlu və zəngin insanlarından birinə çevrildi.

Amansio Orteqanın həyatı yoxsulluq içində başladı, uşaqlıq və vətəndaş müharibəsinin çətin şərtləri səbəbindən İspaniyanın kiçik bir şəhərində doğuldu və bu, ona pula dəyər verməyi, yaradıcı olmağı və həmişə ailəsinə kömək etməyi öyrətdi. Və həlledici məqam, yeniyetmənin məktəbi tərk edərək işə başlamaq qərarı idi ki, bu da onun biznesdəki gələcək uğurlu karyerasının başlanğıcını qoydu. Bir müddət sonra həyat yoldaşı və iş ortağı olan Rosaliya Mayorla görüş onun taleyini dəyişdi.

Uzun illər Amansio qalateriya mağazasında işləyib. Orada o, malların alınması və təchizatçılarla qarşılıqlı əlaqənin bütün xüsusiyyətlərini öyrənir. O, dərziliyi yaxşı bilir və istehsaldakı zəiflikləri tez görür. İddialı adam bu təcrübəni öz işi üçün istifadə etmək qərarına gəlir.

1972-ci ildə o zaman Amansio  həyat yoldaşı və qardaşı Antonio ilə birlikdə kiçik bir geyim istehsalı şirkəti yaratmağa qərar verirlər və onu GOA Clothes adlandırırlar.

Onlar  kişik zirzəmi icarəyə götürüb evdə alt paltarı tikmək, xalat və gecə paltarı tikməklə  kiçik biznesə başlayıblar. Amansio bütün diqqətini biznesi genişləndirməyə yönəldir. Onun öz mağazasını açmaqla bağlı riskli qərarı uğurlu oldu və markanın daha da böyüməsinə və tanınmasına kömək etdi. Bu illər ərzində biznes kiçik bir emalatxanadan 30-dan çox brend mağazanı asanlıqla mallarla təmin edən nəhəng bir fabrikə çevrildi. 

Zara markası təsadüf nəticəsində yaranıb. Amansio ailəsi mağazanı Zorba adlandırmağı planlaşdırırdılar - onların sevimli personajının və eyniadlı filmin şərəfinə Yunan Zorba. Lakin belə bir ad hüququ əldə etmək mümkün olmayıb və artıq hərf tökmək üçün qəliblər hazırlanıb. 

Amansio qərara gəlir ki, elə  söz seçsin ki, yaddaqalan və tələffüzü asan olsun. O fars dilindən "qızıl" kimi tərcümə olunan Zara adını seçir. Və Amansionun sahibkarlıq qabiliyyəti uğursuz olmadı - onun brendi unikal, tanınan və qlobal uğur qazandı.

Zara şəbəkəsi ilk mağazanın uğurlu debütündən 13 il sonra bütün İspaniyada tanındı.

Həmin 1988-ci ilin dekabrında brend ilk mağazasını Portuqaliyada, bir il sonra Nyu-Yorkda, bir il sonra isə Parisdə açdı. Şirkətdə çoxlu gənc və kreativ mütəxəssislər işləyirdi, onlar biznesə həvəsli idilər və həmişə müştəriləri yeni məhsullarla təəccübləndirməyə çalışırdılar. Əvvəllər olduğu kimi, bütün istehsala brendin yaradıcısı Amansio Orteqa şəxsən nəzarət edirdi. Zara brendinin hər bir pərəstişkarının yeni mövsümdə hansı paltarı geyinəcəyinə məhz o qərar verdi. İstehsal həcmi çox böyük idi. O dövrün istehsal sxemi ilə kolleksiyanın istehsalı altı aya qədər vaxt aparırdı. Bu kifayət qədər yavaş temp istehsalçılar və distribyutorlar üçün risklər yaratdı: mağazalar hazır, lakin artıq dəbdə olmayan paltarları satmağa vaxt tapmaya bilər. İndi yeni məhsul 15 gün ərzində mağaza rəflərində görünə bilər. İki həftədən bir az artıq müddətdə Zara yeni dəbli əşyalar yaradır, onları tikir və bütün ölkələrdəki mağazalara çatdırır. Malların dövriyyəsi çox sürətlidir və bu, biznesin böyüməsinə və inkişafına birbaşa təsir göstərir.

Maraqlıdır ki, Zara reklam xərclərini məhdudlaşdıran atipik marketinq strategiyasına malikdir.

Tanınmış qlobal brend tanıtım üçün büdcəsinin cəmi 0,3%-ni xərcləyir. Reklama xərcləmək əvəzinə, pulu tədqiqat və inkişafa, yüksək keyfiyyətli geyim istehsalına və logistikanın yaxşılaşdırılmasına ayırır.

Amansio Orteqa İspaniyanın ən zəngin adamlarından biridir. İdarəçilik istedadı və reallaşan ambisiyaları sayəsində 2011-ci ildə Forbes-ə görə dünyanın ən zəngin adamları onluğuna daxil oldu. Amansio Orteqanın şəxsi həyatı ilə bağlı məlumatlar məhduddur. O, 1986-cı ildə ilk həyat yoldaşı Rozaliyadan ayrılıb və 2001-ci ildə Flora Perez Markotla ailə həyatı qurub. Biznesmen at sürməyi, toyuq bəsləməyi və sadəcə yaşamaqdan və həyatdan həzz almağı xoşlayır.

Mehin Mehmanqızı