Nadir iMan Dünyanın ilk rəqəmsal prodakşının müəllifi ilə müsahibə

Bugünkü qonağımız Azərbaycanın qüruru olan - dünyanın ilk rəqəmsal prodakşının müəllifidir. Söhbət dünyanın ilk "Digital iProduction" layihəsindən gedir və onun yaradıcısı Nadir iMan. Xoş gəlmişsiniz Nadir müəllim! İlk sualımız belədir:

Aparıcı:

Rəqəmsal prodakşn nədir və onun unikallığı nədədir?

Müəllif:

Təşəkkür edirəm! Rəqəmsal prodakşn - texnologiya, yaradıcılıq və strategiyanın sintezidir. Bu - sadəcə bir prodakşn deyil, bu bir sistemdir. Burada fəlsəfə, elm, dizayn, proqramlaşdırma, süni intellekt və animasiya bir araya gəlir. Unikallığımız isə ondadır ki, biz hazır olanı təkrarlamırıq - yeni bir reallıq yaradırıq. Öz mədəni kodumuzu formalaşdırırıq.

Aparıcı:

Sizin www.artificialintelligence.az saytdakı peşəkar qəhrəmanlar rəqəmsaldır - modelyer, rəssam, müğənni, şair, bəstəkar, ssenarist, filosof, musiqiçi, memar, veb dizayner, proqramçı və digərləri - sadəcə brend imici üçün yaradılıb, yoxsa daha dərin konsept var?

Müəllif:

Bu qəhrəmanlar - bizim peşəyə olan münasibətimizi yenidən formatlama cəhdimizdir. XXI əsrdə insan öz peşəsinin köləsi deyil, onun yaradıcısı olmalıdır. Hər bir Rəqəmsal qəhrəmanın öz adı, uğuru, sənəti var. Misal üçün Şairə Rəqəmli, Rasim Şəkiliev, Süni İntellektzadə, İfşa Fikirzadə, Mühazirə Zəkalı, Cizqi Rəqəmzadə, Güllü Gözəlzadə və digərləri. Bu həm fərdiyyət formalaşdırmaq üsuludur, həm də peşənin poetikasıdır. Mən bir sistem yaratdım ki, peşələri təfəkkürün ifadə vasitəsinə çevirir. İnanıram ki, XXI əsrdə insan sadəcə ixtisas daşıyıcısı yox, öz işinin fəlsəfəsini formalaşdıran varlıq olmalıdır. Bu qəhrəmanlar vasitəsilə mən gənc insanlara demək istərdim: "Sənin ixtisasın - bu dünyanın gələcəyinə yazılmış bir kod ola bilər. Amma onu necə yazacağını sən qərar verirsən. Sən öz seçdiyin peşədə mədəni arxetip yarada bilərsən. Sadəcə alətləri yox - dəyərləri ifadə et."

Aparıcı:

Niyə məhz indi? Niyə Azərbaycan? Və niyə siz?

Müəllif:

Çünki rəqəmsal inqilab artıq başlayıb, və biz yalnız izləyici yox, yaradıcı olmalıyıq. Azərbaycan - Şərqlə Qərbin kəsişməsindədir. Burada yeni bir tarix səhifəsi yarana bilər. Biz artıq bir dövrün dəyişməsinin şahidiyik. Gələcək haqqında danışmaq vaxtı deyil - onu dizayn edib yaratmaq zamanıdır. Azərbaycan isə, mənim fikrimcə, təkcə coğrafi deyil, mədəni keçid nöqtəsidir: burada həm Şərqin dərinliyi, həm Qərbin analitikası var. Mən sadəcə bu kəsişmədə dayandım və sual verdim: "Əgər gələcək bizimlə başlasa, necə görünərdi?" Əgər biz gələcəyi idxal etmək əvəzinə ixrac etməyi bacarsaq, dünyaya fərqli bir paradiqma təklif edə bilərik.

Aparıcı:

Sizcə rəqəmsal prodakşn nədir və onu digərlərindən fərqləndirən fundamental məqam nədədir?

Müəllif:

Rəqəmsal prodakşn - bu, texnologiyanın funksional imkanlarını insan təxəyyülünün metafizik potensialı ilə sintez edən çoxşaxəli platformadır. Ənənəvi prodakşnlar nəticəyə yönəlik mexanizmlər qurarkən, biz ideyanın fəlsəfi təzahürünü və estetik strukturunu inşa edirik. Burada hər pikselin, hər kodun, hər səsin arxasında semiotik bir qat mövcuddur - bu, həm forma, həm də məna üzərində çalışan bir intellektual laboratoriyadır.

Mən "prodakşn" anlayışını sadəcə istehsal prosesi kimi yox, kultural bir vahid kimi yenidən şərh etməyə çalışdım. Ənənəvi strukturda insanlar funksiyalara bölünür və ideoloji maskaya çevrilir. Məsələn, proqramçı sadəcə kod yazan deyil - rəqəmsal reallığın sintaksisini formalaşdıran düşüncə memarıdır. Biz burada sadəcə məzmun yaratmırıq - peşələrin simvolik transformasiyası ilə məşğuluq. Bu yanaşma dünyada mövcud olan heç bir modelə bənzəmir.

Aparıcı:

Sizə görə Rəqəmsal Prodakşn nədir və onu digər sadə Prodakşnlardan fərqləndirən əsas cəhət nədir?

Müəllif:

Rəqəmsal Prodakşn mənim üçün sadəcə məzmun istehsalı deyil - bu, dünyanı yenidən şərh etməyin bir formasıdır. Texnologiyanın vasitə, insan təxəyyülünün isə məqsəd olduğu bir yerdə mən ideyaların estetikaya çevrildiyi laboratoriya yaratdım. Bu layihə fərqlidir, çünki burada mən insanın kreativliyini kodlaşdırılmış bir dildə danışmağa vadar eddim - və bu dili yaratdım.

Aparıcı:

Rəqəmsal prodakşn olaraq əsas missiyanız nədir?

Müəllif:

Çox gözəl sualdır. Birinci növbədə mənim missiyam Azərbaycanı tanıtmaq və - məzmunun intellektual yüksəlişini təmin etməkdir. Rəqəmsal aləmdə vizual gözəllik çoxdur, amma məzmun dərinliyi çatışmır. Çalışıram ki, texniki mükəmməlliklə yanaşı, ideoloji və fəlsəfi qatlar da təqdim edim. Yəni, yaratdığımız hər şey - sadəcə baxılmaq üçün deyil, düşünülmək üçündür.

Aparıcı:

Layihənin əsas ideoloji vektoru nədir?

Müəllif:

Rəqəmsal məkanda olan məzmunun intellektual səviyyəsini yüksəltməkdir. Rəqəmsal dünyada forma artıq çox vaxt mahiyyəti üstələyir. Çalışdım ki, forma və məzmun arasında ontoloji balans yaradım. Yəni estetik gözəllik, texnoloji səliqə və mənəvi-fəlsəfi dərinlik bir ideya içərisində uzlaşsın. Bu artıq sadəcə "iş görmək" deyil - bu, mədəniyyət qurmaqdır.

Aparıcı:

Siz lokal düşünürsünüz, yoxsa qlobal auditoriya üçün işləyirsiniz?

Müəllif:

Lokal köklü, qlobal yönümlü. Mədəniyyət yalnız ixrac ediləcək bir məhsul deyil, həm də özünü tanıma vasitəsidir. Biz Azərbaycanda yaradılan ideyaların universal dildə danışa biləcəyinə inanırıq. Və bu dillərdən biri - rəqəmsal estetikadır. Mənə görə, mədəniyyət ancaq o zaman ixrac oluna bilər ki, o əvvəlcə mənəvi baxımdan orijinal və unikal olsun. Biz Bakıda yaradılan bir ideyanın San Fransiskoda, Tokioda və ya Berlinin küçəsində də mənəvi rezonans doğura biləcəyinə inanırıq.

Aparıcı:

Son olaraq, gənclərə bir cümləlik mesajınız nə olardı?

Müəllif:

"Özünü keçmişdə axtarma - gələcəkdə yarat."