11 günlük hərbi əməliyyatlardan sonra İsrail və ABŞ müharibənin yekun mərhələsində

Fordo obyektinə gecə saatlarında endirilmiş aviazərbə hərbi terminologiyada "müharibəni yekunlaşdıran akt" kimi qiymətləndirilir.

Bizimyol.info xəbər verir ki, bunu İsrailin “Maariv” qəzetinin hərbi eksperti Avi Aşkenazi ABŞ tərəfindən İranın nüvə proqramına qarşı həyata keçirilmiş zərbələri şərh edərkən bildirib.

Hazırda İran tərəfi zərərin miqyasını qiymətləndirməyə çalışır, hücum nəticəsində zərər çəkmiş obyekt və şəxsləri müəyyən edir. Son 11 gün ərzində İranın hərbi infrastrukturu ciddi şəkildə zədələnib. Mövcud məlumatlara əsasən, raket qurğularının 60 faizdən çoxu sıradan çıxarılıb, ölkənin hava məkanına nəzarət zəifləyib, yüksək rütbəli hərbi komandanlıq ya məhv edilib, ya da mümkün hədəfə çevrilmək ehtimalına görə fəaliyyətsiz vəziyyətdədir. İranın hərbi-dəniz qüvvələrinin hazırkı vəziyyətdə İsrail Hərbi Dəniz Qüvvələrinə, eləcə də ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinə qarşı müqavimət göstərmək imkanlarının zəif olduğu qeyd olunur.

Eyni zamanda, İranın regionda dəstəklədiyi qruplaşmalar – HƏMAS, “Hizbullah”, husilər və İraqla Suriyadakı şiə milisləri – hazırda fəallıq göstərmir. Bu passivliyin əsas səbəblərindən biri, İsrail Müdafiə Qüvvələrinin son günlərdə İranın regional strategiyasında əsas rol oynayan iki şəxsi – Said İzad və Bəhnam Şəhriyarini – zərərsizləşdirməsi ilə bağlıdır.

Qeyd olunan şəxslərin hər ikisi İranın regionda formalaşdırdığı "proksi" sisteminin əsas ideoloji və əməliyyat dayaqları hesab olunurdu. Onların zərərsizləşdirilməsi Tehran tərəfindən illər ərzində qurulmuş və maliyyələşdirilmiş hərbi-siyasi şəbəkələr üçün ciddi zərbə olub.

Məlumata əsasən, İsrail və ABŞ hazırda münaqişənin yekun mərhələsinə daxil olub. İsrailin yaxın saatlar və ya günlər ərzində hərbi əməliyyatları başa çatdırması ehtimal edilir. ABŞ tərəfi isə, İranın əlavə hərbi addımlar atmadığı təqdirdə, hərbi fazanın yekunlaşdırılmasının və diplomatik müstəviyə keçidin mümkünlüyü barədə mesajlar verib.

Bununla belə, tərəflər bildirirlər ki, İranla əldə olunacaq razılaşmanın yalnız nüvə proqramı və raket sistemləri ilə məhdudlaşması qənaətbəxş sayılmır. Bölgədə sabitliyin təmin olunması üçün İranın daxili və xarici siyasətində fundamental dəyişikliklərə ehtiyac var. Bu dəyişikliklər İranın regionda öz rolunu yenidən müəyyən etməsi fonunda baş verməlidir.

ABŞ-ın yaxın zamanlarda Avraam Sazişlərinin əhatə dairəsini genişləndirməsi istiqamətində təşəbbüslərlə çıxış edəcəyi gözlənilir. İsrailin yüksək səviyyəli kəşfiyyat imkanları, Hərbi Hava Qüvvələrinin dəqiqliklə həyata keçirdiyi əməliyyatlar və ABŞ-la olan strateji tərəfdaşlığı dünya ictimaiyyəti tərəfindən aydın şəkildə müşahidə olunmuşdur. Bu, müharibədən sonrakı dövrdə İsrailin regional və beynəlxalq arenada mövqeyinin daha da möhkəmlənməsinə səbəb olacaqdır.

Mövcud vəziyyətdə əsas prioritet məsələlərdən biri də HƏMAS tərəfindən Qəzza zolağında saxlanılan 50 nəfər israilli girovun azad olunmasıdır. Ekspertlər bildirirlər ki, 19 ay əvvəl Yəhya Sinvar tərəfindən başladılan hücumlar İsrailin zəiflədilməsi məqsədini daşısa da, nəticə etibarilə əks effekt doğurmuş, İranın uzun illər ərzində yüz milyardlarla dollar sərf edərək qurduğu “şər oxu”nu zəiflətmişdir.

Məhz bu girovların azad olunması İsrailin cari hərbi əməliyyatlarında tam qələbəsini simvolizə edəcək və Yaxın Şərqdə yeni təhlükəsizlik arxitekturasının formalaşmasına əsas zəmin yaradacaqdır.

Qadir, Bizimyol.info