530 km uzunluğunda Çin Qırğızıstan Özbəkistan dəmir yolunun tikintisinə başlanılıb

Qırğızıstanda Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolunun əsas obyektlərinin tikintisinə başlanılıb. Layihəyə 46 körpünün və 27 tunelin tikintisi daxildir ki, bu da bütün marşrutun təxminən 40%-ni təşkil edir. Magistral yolun dəyəri 4,7 milyard dollar qiymətləndirilir.

Qırğızıstanın Cəlal-Abad vilayətinin Suzak rayonunda Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolunun əsas obyektlərinin tikintisinə başlanılıb, Özbəkistan Nəqliyyat Nazirliyinin mətbuat xidməti xəbər verir.

Mərasimdə Özbəkistandan Nəqliyyat Nazirliyinin və “Özbəkistan Dəmir Yolları” QSC-nin, habelə Çin və Özbəkistanın Qırğızıstandakı səfirliklərinin, üç ölkənin dövlət qurumlarının və Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan birgə müəssisəsinin nümayəndələrinin daxil olduğu nümayəndə heyəti iştirak edib.

Nazirlər Kabineti sədrinin müavini - su təsərrüfatı, kənd təsərrüfatı və emal sənayesi naziri Bakıt Torobayev qeyd edib ki, Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolu təkcə nəqliyyat dəhlizi deyil, Şərqlə Qərbi birləşdirən strateji əhəmiyyətli “körpü”dür.

"Bu layihə təkcə infrastruktur əhəmiyyətinə malik deyil. O, həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına, iqtisadi artıma və regionlar və xalqlar arasında əlaqələrin möhkəmləndirilməsinə yol açır. Bu, ticarət, investisiya, sənayenin inkişafı və logistika üçün yeni imkanlar yaradacaq, minlərlə iş yeri təmin edəcək və ölkələrimizin iqtisadiyyatına güclü təkan verəcək", - Bakit Torobayev vurğulayıb.

Layihə çərçivəsində Qırğızıstan ərazisində ümumi uzunluğu 37 kilometrdən çox olan üç böyük tunelin tikintisi planlaşdırılır:

- 1 nömrəli tunel "Narın (Caman-Davan)" - 12,5 km,
- "Koştoba (Kazarman)" tuneli - 13,2 km,
- Fərqanə dağ tuneli - 12,2 km.

Uzunluğu 12 km olan tunellərdən biri Cəlal-Abad vilayətinin Suzak rayonundan Toğuz-Toro rayonuna qədər uzanacaq. Narın və Cəlal-Abad rayonlarında daha iki böyük tunel tikiləcək.

Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolunun ümumi uzunluğu 532,53 km-dir. Bunun 158,04 km-i Çinin “Kaşqar-Toruqart” ərazisi, 304,94 km-i Qırğızıstan ərazisindən keçəcək, o cümlədən 167,54 km-i yolun eni 1435 mm, o cümlədən 138,77 km-i 1520 mm-dir.

Layihəyə 46 körpünün (120 km) və 27 tunelin tikintisi daxildir ki, bu da bütün marşrutun 39,3%-ni təşkil edir.

Həmçinin 2 sərhəd stansiyası, 1 ötürmə stansiyası, 4 aralıq stansiya və 13 siding daxil olmaqla 20 dəmir yolu stansiyasının (onlardan ikisi perspektivli) tikintisi planlaşdırılır.

Layihəyə qoyulan investisiyanın həcmi 4,7 milyard dollar həcmində qiymətləndirilir. Tikintidə 20 mindən çox insan iştirak edəcək.

Layihənin açılış mərasimi 27 dekabr 2024-cü il tarixində Cəlal-Abadda baş tutdu. Üç ölkənin lideri - Sadır Japarov, Si Cinpin və Şavkat Mirziyoyev öz çıxışlarında gələcək dəmir yolu arteriyasının region və dünya üçün strateji əhəmiyyətini vurğuladılar.

Qazeta.uz ilə söhbətində Nəqliyyat Nazirliyinin nümayəndəsi yayda Çinin müştərək şirkətdəki payının 51%, Özbəkistan və Qırğızıstanın hər birinin payının 24,5% olacağını bildirmişdi. Onun təsisçiləri China Railway International, Qırğızıstan Temir Zholu və Özbəkistan Dəmir Yolları idi. Qırğızıstan öz büdcəsinə 11 milyard som (təxminən 130,5 milyon dollar) ayırmağı planlaşdırıb.

"Çində dəmir yolunun tikintisi tam şəkildə Çin tərəfi tərəfindən həyata keçiriləcək və maliyyələşdiriləcək. Bundan başqa, onlar Qırğızıstan daxilində bu proseslərdə iştirak edəcəklər. Özbəkistanda isə layihəyə qoşulmaq üçün təxminən 10 km yol çəkməliyik. İşlərin əsas hissəsi Qırğızıstanda olacaq", - mənbə bildirib.

Layihə üçün nəzərdə tutulan məbləğin yarısını iştirakçı ölkələr birgə müəssisədəki paylarına uyğun olaraq öz vəsaitləri hesabına təmin edəcəklər: Çin 1,18 milyard dollar, Qırğızıstan isə təxminən 700 milyon dollar ayıracaq. Eyni zamanda, iyunun 19-da Qırğızıstan parlamentində keçirilən təqdimatda Özbəkistan və Qırğızıstanın hər birinə 573 milyon dollar ayıracağı bildirilib.

Digər 2,35 milyard dollar isə Çin tərəfinin verdiyi qeyri-kommersiya krediti olacaq. Hazırda bu məsələ ilə bağlı İneximbank və Çin Milli Bankı ilə danışıqlar aparılır.

İyulda Özbəkistan prezidenti Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolunun tikintisi üçün layihə şirkətinin nizamnamə kapitalına 255 milyon dollar ayrılması barədə göstəriş verib. Bunlardan 14 milyon dolları bu ilin sonuna kimi göndərilməlidir.

Əziz Mustafa, Oxuməni.az