“8 Noyabr” stansiyası: milli enerji sistemində yeni güc mərkəzi

Meydanəli Yolçiyev,

YAP Daşkəsən rayon təşkilatının sədri

İyunun 24-də Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə Mingəçevirdə istifadəyə verilən “8 Noyabr” Elektrik Stansiyasının açılışı Azərbaycanın enerji tarixində mühüm mərhələni təşkil edir. Bu mühüm infrastruktur layihəsi enerji təhlükəsizliyinin təmin olunması, ixrac potensialının artırılması və regional əməkdaşlığın gücləndirilməsi baxımından strateji əhəmiyyət kəsb edir.

Son 20 ildə Azərbaycanın enerji sisteminin əsaslı şəkildə yenidən qurulması ölkənin milli inkişaf strategiyasının ən vacib istiqamətlərindən biri olub. Bu dövrdə respublikamızın müxtəlif bölgələrində müasir elektrik stansiyaları tikilib, köhnəlmiş infrastruktur yenilənib. Xüsusilə Mingəçevirdə aparılan yenidənqurma işləri nəticəsində şəhər təkcə ölkənin deyil, bütün Cənubi Qafqazın enerji mərkəzinə çevrilib. “8 Noyabr” stansiyası 1880 meqavat generasiya gücü ilə ölkənin ən iri elektrik stansiyası olmaqla, Azərbaycan enerji sisteminin səmərəliliyini artırmaqda və enerji istehsalının təbii qaz sərfiyyatını azaltmaqda önəmli rol oynayacaq.

Mingəçevirin enerji tarixindəki əhəmiyyəti yalnız indiki dövrlə məhdudlaşmır. 1974-cü ildə Ulu Öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə “Azərbaycan” İstilik Elektrik Stansiyasının təməli qoyulmuşdur. Həmin dönəm üçün böyük bir nailiyyət olan bu layihə sovet məkanında mühüm bir enerji mərkəzi yaradılması demək idi. Bu stansiya müstəqilliyin ilk illərində Azərbaycanın elektrik təchizatında mühüm rol oynamış, ölkənin energetik sabitliyinin qorunmasında həlledici olmuşdur.

“8 Noyabr” stansiyasının tikintisi həm mühəndislik, həm də zaman baxımından rekord göstərici sayılır. Prezident İlham Əliyev çıxışında bu faktı xüsusi vurğulayaraq bildirib ki, sovet dövründə Mingəçevirdə “Azərbaycan” İstilik Elektrik Stansiyasının inşası 1974-cü ildə başlamışdır və birinci blok 1981-ci ildə istismara verilmişdir: “Yəni, yeddi ildən sonra 300 meqavat enerji əldə edilmişdir. Biz isə iki il ərzində təxminən 2 min meqavat enerji əldə etmişik və əlbəttə ki, bunun bir çox səbəbləri var. Təbii ki, buna burada mövcud olan energetika bazamız, təcrübəmiz, Azərbaycan energetiklərinin peşəkarlığı, bilikləri, təcrübələri və əlbəttə ki, bizim beynəlxalq tərəfdaşlarımızın da töhfəsi şərait yaratdı”.

Enerji resurslarının istehsalı və təhlükəsiz şəkildə ötürülməsi müasir dövrdə yalnız iqtisadi deyil, eyni zamanda geosiyasi və milli təhlükəsizlik məsələsidir. Azərbaycan Avropanın enerji təhlükəsizliyini təmin edən əsas ölkələrdən biridir. Xüsusilə təbii qaz ixracı sahəsində 12 ölkəyə qaz ötürən Azərbaycan Pan-Avropa qaz təchizatçısı statusunu qazanıb.

Enerji təhlükəsizliyi ilə bağlı bu inkişafın önəmi, xüsusilə İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı daha da aydın şəkildə özünü göstərib. Ermənistanın o dövrdə Mingəçeviri raket atəşinə tutması, ölkənin enerji infrastrukturunu hədəfə alması Azərbaycanın enerji sisteminin strateji əhəmiyyətini ortaya qoyub. Bu baxımdan “8 Noyabr” stansiyası həm də sabitliyin təzahürü kimi çıxış edir.

“8 Noyabr” layihəsinin həyata keçirilməsində İtaliya və Çin şirkətlərinin iştirak etməsi Azərbaycanın beynəlxalq əməkdaşlıq strategiyasının uğurlu nəticəsidir. Dövlətimizin başçısı çıxışında bu ölkələrlə imzalanmış strateji tərəfdaşlıq bəyannamələrini, səfərlər çərçivəsində əldə edilən razılaşmaları vurğulayaraq, bu tərəfdaşlığın energetika, ticarət və texnoloji sahələrə təsirini ön plana çəkib. Çin şirkətləri bu gün Azərbaycanda günəş elektrik stansiyalarının əsas təchizatçılarındandır. Eyni zamanda, imzalanmış, icra edilən və icra ediləcək bərpaolunan enerji layihələri 2030-cu ilə qədər ölkəmizə 6500 meqavat yaşıl enerji verəcəkdir.

Stansiyanın adının “8 Noyabr” qoyulması təsadüfi deyil. “8 Noyabr” adı həm qəhrəmanlıq tariximizin enerji simvoluna çevrilməsini təmin edir, həm də müasir Azərbaycanın gücünü, iradəsini və inkişafını təcəssüm etdirir. Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, bu, bizim şanlı Zəfərimizin tarixidir: “Zəfər xalqımıza, dövlətimizə yaraşır. Əminəm ki, bu stansiyanın ömrü uzun və fəaliyyəti uğurlu olacaq”.

“8 Noyabr” Elektrik Stansiyasının istifadəyə verilməsi Azərbaycan üçün enerji təhlükəsizliyi, iqtisadi inkişaf və beynəlxalq tərəfdaşlıqda yeni bir mərhələnin başlanğıcıdır. Bu stansiya həm iqtisadi, həm də siyasi məna daşıyır. Dövlətimizin güclü enerji infrastrukturu ölkənin regional liderliyini möhkəmləndirir, xalqın rifahını artırır və sabitliyə xidmət edir.