ABŞ silah dərəcəli plutoniumu müasir reaktorlar üçün sənayiyə təklif edir

ABŞ Energetika Nazirliyi (DOE) Cold War dövründən qalmış silah dərəcəli plutoniumun bir hissəsini müasir reaktorlar üçün yanacağa çevirilməsi məqsədi ilə enerji şirkətlərinə istifadəyə verməyi təklif edib.

Doğru.az xəbər verir ki, bu təklif çərçivəsində şirkətlərə dövlətə məxsus 19 tona qədər plutoniumun sənaye məqsədləri üçün istifadəsi imkanının veriləcəyi bildirilir.

Məqsəd Rusiya mənbələrinə asılılığı azaltmaq və ölkədaxili nüvə yanacağı tədarükünü gücləndirməkdir — təklif Financial Times tərəfindən Kremlin uran tədarükü mövqeyini zəiflətmək cəhdi kimi şərh edilib.

DOE-nin planında sənaye tərəfindən plutoniumun daşınması, emalı və yanacaq istehsalı üçün lazım olan infrastrukturun təşkili və xərclərin daşınmasının nəzərdə tutulduğu vurğulanır; yəni plutonium əslində pulsuz verilə bilər, lakin onun təhlükəsiz işlənməsi üçün bütün məsuliyyət və maliyyə öhdəlikləri sənaye tərəfində qalacaq.

Bu addım Moskva ilə nüvə materiallarının utilizasiyasına dair mübahisələrlə üst-üstə düşür — Rusiya Dövlət Duması ABŞ ilə 2000-ci ildə imzalanmış Plutonium İdarəetmə və İstifadə Sazişini ləğv etmək qərarı verib və tərəflər arasında bu sahədə gərginlik artıb.

Ekspertlər bildirirlər ki, silah dərəcəli plutoniumun kommersiya məqsədilə emalı texniki və təhlükəsizlik baxımından çətin, həmçinin baha başa gələn prosesdir; planın həyata keçməsi üçün həm texnoloji, həm də tənzimləyici maneələr aşılmalıdır.

Qeyd edək ki, məsələ ilə bağlı ABŞ və Rusiya arasındakı danışıqlar, həmçinin Energetika Nazirliyinin rəsmi sənədləri və sənaye reaksiyaları gələcəkdə əlavə açıqlamalarla yenilənə bilər.

DOĞRU.AZ