Alimlər izah etdi: Biz niyə xoşbəxtlikdən ağlayırıq?

Britaniyanın Bristol Universitetindən olan neyrobioloqlar sevinc, kədər və digər güclü hisslər zamanı yaranan göz yaşlarının səbəbini araşdıraraq, insan beyninin emosional yüklənməni bu yolla tənzimlədiyini müəyyən ediblər. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, "The Conversation" platformasında dərc olunan araşdırmaya əsasən, ağlama beynin "emal gücünü aşan" duyğulara verdiyi bir cavabdır.

Göz yaşları - bu, beynin, xüsusilə limbik sistemin, emosiya ilə yükləndiyi zaman verdiyi bioloji reaksiyadır. Emosional reaksiyalara cavabdeh olan amigdala, hipotalamus və ön singulat girus (ACC) birgə işləyərək göz yaşının ifrazını başladır. Alimlərin sözlərinə görə, göz yaşları beynin "Artıq bunu emal edə bilmirəm" demə üsuludur.

Sevinc və ya kədər pik həddə çatanda, bədən "fövqəladə boşaltma klapını" olan ağlama refleksini işə salır. Bu zaman parasimpatik sinir sistemi aktivləşir, ürək döyüntüsü yavaşıyır və bədən tarazlıq vəziyyətinə qayıdır.

Araşdırmalar göstərir ki, "xoşbəxtlikdən ağlama" çox zaman təkcə sevinclə bağlı olmur. Bu göz yaşları tez-tez qürur, nostalgiya, rahatlıq və bəzən hətta incə kədərin qarışımından yaranır. Məsələn, valideynin övladının məzuniyyət mərasimində hiss etdiyi sevinc və keçmişə həsrət bir araya gələrək güclü emosional reaksiya doğura bilər.

Beynin yaddaşla əlaqəli hissəsi olan hipokamp bu emosiyaları gücləndirir - keçmiş çətinlikləri və itkiləri yaddaşa qaytararaq indiki hisslərə əlavə dərinlik qatır. Məhz buna görə təsiredici anlarda insanın boğazında "düyün” yaranır - beyin bu anı keçmiş emosional təcrübələrlə əlaqələndirir.

Alimlər vurğulayıb ki, göz yaşlarını saxlaya bilməmək təkcə bioloji deyil, həm də sosial alət kimi formalaşıb. İnsanın ağlaması ətrafdakılarda empatiya oyadır və bu da sosial əlaqələri gücləndirir. Tədqiqatlar göstərir ki, insanlar səbəbi nə olursa olsun, ağlayan birinə daha çox yardım göstərməyə meyillidirlər.

Aydın