Alimlər Ölü dənizdə duzlu qar ın sirrini açıblar

Quruda ən aşağı nöqtədə yerləşən və rekord duzluluğu ilə tanınan Ölü dəniz alimləri yenidən təəccübləndirib. Beynəlxalq tədqiqatçılar qrupu "duz qarı" adlanan suyun anbara - unikal sualtı strukturları əmələ gətirən halit kristallarının necə düşdüyünü izah edib. Oxuməni.az xəbər verir ki, bu barədə “Mignews.com” məlumat yayıb.
Santa Barbara Kaliforniya Universitetinin professoru Ekart Mayburqun sözlərinə görə, Ölü dəniz planetdə real vaxt rejimində kütləvi duz yataqlarının əmələ gəlməsi prosesinin müşahidə oluna biləcəyi yeganə yerdir. Belə strukturlar Aralıq dənizi və Qırmızı dənizlərdə çoxdan formalaşsa da, kristallaşma bu gün də burada davam edir.
Buxarlanma əsas rol oynayır: su yalnız duz buraxaraq göldən keçə bilər. 20-ci əsrdə İordan çayının axınının məhdudlaşdırılması suyun səviyyəsinin aşağı düşməsini sürətləndirdi və duzun konsentrasiyasını artırdı. Nəticədə, 2019-cu ildə alimlər ilk dəfə yayda “duzlu qar”ın yağmasını qeydə alıblar – əvvəllər bu, yalnız qışda baş verirdi.
Bu fenomen ikiqat diffuziya ilə izah olunur: yuxarı təbəqənin isti duzlu suları aşağı düşür, soyuqlar isə yüksəlir, bu da isti mövsümdə kristalların meydana gəlməsinə səbəb olur.
Kəşf nəinki nəhəng duz strukturlarının keçmişdə, məsələn, 5 milyon ildən çox əvvəl Aralıq dənizində Messina böhranı zamanı necə əmələ gəldiyini daha yaxşı anlamağa deyil, həm də bu gün quraq bölgələrdə sahil zonalarının sabitliyini qiymətləndirməyə imkan verir.

Almaz Həsənli