Alimlər qan laxtalarını məhv etmək üçün qeyri adi üsul tapıblar

Stenford Universitetinin bir qrup tədqiqatçısı qan damarlarını məhv etmədən qan laxtalarını (Tromb) təhlükəsiz şəkildə çıxara bilən unikal tibbi cihaz hazırlayıb.
Oxuməni.az xəbər verir ki, cihaz milli-spinner adlandırılıb, bu barədə “Nature” jurnalında dərc olunan elmi məqalədə məlumat verilib.
Qan laxtasının mexaniki olaraq kateterlə çıxarılmasını və ya laxtanın qopması və sonradan digər damarların tıxanması ilə nəticələnən xüsusi bir döngə ilə tutulmasını əhatə edən mövcud üsullardan fərqli olaraq, milli spinner fərqli bir prinsiplə işləyir. Qan laxtasını məhv etmir, əksinə sıxır, həcmini əhəmiyyətli dərəcədə azaldır.
Cihazın dizaynı, fırlanan zaman qan laxtasının ətrafında eniş təzyiqi yaradan yuvaları olan içi boş bir borudur. Bu təsir fibrini (laxtanın əsasını) qoparmır, onu ilkin həcmin 5% -ə qədər yumşaq bir şəkildə sıxır. Bundan sonra azalmış qan laxtası xəstə üçün risk olmadan bədəndən çıxarılır. Texnologiyanın müəllifləri qeyd edirlər ki, qan laxtalarının çıxarılması üçün mövcud üsullar ilk cəhddə halların yalnız yarısında uğurlu olur, 15% hallarda isə prosedur tamamilə səmərəsiz olur. Yeni üsul uğurlu müalicə şansını əhəmiyyətli dərəcədə artıra bilər.
İndiyə qədər milli-spinner insultların müalicəsində sınaqdan keçirilir, lakin elm adamları cihazın infarkt, tromboemboliya və qan laxtalarının əmələ gəlməsi ilə əlaqəli digər şərtlərdə də tətbiqini tapacağına inanırlar.
Bundan əlavə, tədqiqatçılar texnologiyanın tibbin digər sahələrində də istifadə imkanlarını nəzərdən keçirirlər. Xüsusilə, milli-spinner böyrək daşlarını məhv etməyə, həmçinin şişləri çıxarmağa kömək edə bilər.
Bu mərhələdə komanda cihazı təkmilləşdirmək üzərində işləyir. Əsas məqsəd damarlardan müstəqil şəkildə keçə bilən və kənar nəzarət olmadan tıxanma yerinə çata bilən avtonom versiya yaratmaqdır. Bu, minimal invaziv əməliyyatlar üçün yeni üfüqlər açacaq və damar xəstəlikləri ilə daha da effektiv mübarizə aparmağa imkan verəcək.
Almaz Həsənli