Antarktida aysberqlərinin parçalanmasının sirri açıldı

Böyük Britaniya, ABŞ və Avstraliyadan olan alimlər 1976-cı ildən 2023-cü ilə qədər hər il Antarktida buzlaqlarından qoparaq əmələ gələn ən iri aysberqləri uzunmüddətli araşdırıblar. İqlim dəyişikliyi ilə bağlı bu proseslərin necə əlaqəli olduğunu öyrənən tədqiqatçılar maraqlı nəticələr əldə ediblər. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, araşdırmanın nəticələri "Geophysical Research Letters" (GRL) jurnalında dərc olunub.

Statistik təhlillər və nəticələr

Alimlər 11 min kvadrat kilometr sahəyə qədər böyüklükdə olan ən iri aysberqlərin məlumatlarını statistik təhlil ediblər. Araşdırma zamanı müəyyən olunub ki, ən iri aysberqlərin sahəsi zamanla bir qədər azalsa da, onların parçalanması ilə bağlı ekstremal hadisələrin baş vermə riski qlobal istiləşməyə baxmayaraq artmayıb.

Lakin tədqiqatçılar qeyd ediblər ki, qlobal istiləşmə daha kiçik buz parçalarının qopma tezliyini artırır. Alimlər bu prosesi "min kəsiklə ölüm" kimi təsvir ediblər, çünki Antarktidada buz itkisi əsasən çoxsaylı kiçik parçalanmalar nəticəsində baş verir.

Böyük aysberq proqnozu

Tədqiqatçılar matematik modelləşdirmə vasitəsilə Antarktidada yaxın gələcəkdə təxminən İsveçrə ərazisi böyüklüyündə, 39 min kvadrat kilometr sahəyə malik nəhəng bir aysberqin əmələ gəlməsinin mümkün olduğunu müəyyən ediblər. Bu ölçüdə bir aysberq, təxminən hər əsrdə bir dəfə baş verən nadir hadisələrdən biri olacaq.

Əhəmiyyətli faktlar

Araşdırmanın müəllifləri vurğulayıblar ki, 2017-ci ilin iyulunda Larseni şelf buzlağından qopan nəhəng A-68 aysberqi kimi ekstremal hadisələr həmişə iqlim dəyişikliyi ilə əlaqəli deyil. Bununla yanaşı, kiçik miqyaslı buz parçalanmaları qlobal istiləşmənin təsirlərini daha çox əks etdirir.

Antarktidada baş verən bu proseslər buzlaqların uzunmüddətli stabilliyini təhdid edə bilər və dünya okeanının səviyyəsinə təsir göstərə bilər.

Aydın