Azərbaycan bayrağını Everestin zirvəsinə çıxaranda göz yaşlarımı saxlaya bilmədim Vəfa Musayeva

O, adını əbədi olaraq tarixə 2025-ci il ayın 15-də Nepal vaxtı ilə saat 10:15-də yazdı, burada nəfəsiniz dayanır və səma əlinizin altındadır.

Azərbaycan bayrağı planetin ən hündür nöqtəsi (8849 metr – red.) Everest üzərində dalğalananda Azərbaycandan olan adi ingilis dili müəllimi, mehriban ana və yaxşı evdar xanım Vəfa Musayevanın əlində dalğalanırdı.

O, Yerin bitdiyi və başqa ölçünün başladığı zirvə olan Everesti fəth edən ilk azərbaycanlı qadın oldu. Amma bu da ona yetərli görünmürdü. Qəhrəmanımız iki gün sonra şücaəti davam etdirirmiş kimi, təhlükəsi və gözlənilməz təbiəti ilə məşhur olan, planetin dördüncü ən hündür dağı olan Lhotse zirvəsinə (8516 metr – red.) qalxdı.

Dörd gündə iki səkkiz minlik zirvə. Həddindən artıq yüksəklikdə 96 saatdan çox, burada oksigenin, səhvə yerin olmadığı və külək, buz və içərinizdə öz səsinizdən başqa heç bir şey yoxdur. Kişilərin addım atmağa qorxduğu yerdə o, öz ölkəsinin bayrağını belində daşıyaraq inamla addımlayırdı.

Bakılı təvazökar qadın - həmkarları və qonşuları onu belə tanıyırdılar. İndi bütün ölkə bilir: onların qarşısında sadəcə müəllim deyil, öz iradəsi ilə mümkün olanın hüdudlarını aşmış bir insan dayanır. Vəfa Musayeva Nepal dağ bələdçilərinin əfsanəvi icmasının nümayəndəsi, təcrübəli bələdçi Dava Şerpanın müşayiəti ilə qalxıb. Amma yol onun idi. Və bütün yolu getmək qərarı da onundur.

Lent.az bildirir ki, Vəfa Musayeva ekspedisiyadan qayıtdıqdan dərhal sonra Vesti.az-a eksklüziv müsahibə verməyə razılaşıb. 

- Vətənə xoş gəldin! Özünüzü necə hiss edirsiniz? Qayıdışınız necə keçdi?

- Çox sağ olun. Bu gün özümü daha yaxşı hiss edirəm - evdəyəm! Bütün yolu təyyarədə yatdım. Təəccüblüdür ki, pəncərədən dağları seyr edərkən birdən düşündüm: ora piyada qalxdım və indi qayıdıram - artıq təyyarə ilə. Bu fikir nədənsə ruhumu isitdi... Və ailəmin, dostlarımın Bakıda məni gözlədiyini, danışıb suallara cavab verməli olacağımı bilə-bilə sakitcə yuxuya getdim.

Yuxu mənə yaxşılıq etdi - dincəldim və yenidən xalqımın arasında olmağa hazır oldum.

- Ailəniz sizi necə qarşıladı?

-Duyğular dənizi var idi. Amma mən hələ ailəmlə danışa bilməmişəm. Hətta Nepalda jurnalistlər zəng edib məni verilişlərə dəvət etməyə başladılar. Dostlar, tanışlar da yazdılar, zəng etdilər, təbrik etdilər, halımı soruşdular. Dünən birdən məndə qəribə bir hiss yarandı, sanki ekspedisiyadan əvvəl baş verən hər şeyi tamamilə unutmuşdum. Yəqin ki, bu hələ də uyğunlaşmadır.

– İngilis dili müəllimisiniz, nə vaxtdan alpinizmlə maraqlanırsınız?

- Bəli, mən ingilis dili müəllimiyəm. Zirvələri fəth etmək arzusu isə, məncə, uşaqlıqdan gəlir. Mən alpinizmlə məşğul olmağa 2016-cı ildə başladım və əvvəlcə bu, Azərbaycanın dağlarında sadə gəzintilər idi: təbiət, hava, fiziki hazırlıq – bütün bunlar mənə böyük həzz verirdi. O vaxt heç düşünmürdüm ki, sözün tam mənasında alpinist olacağam. Bu, ruhlandırıcı idi. Qeydlər yazdım, təəssüratımı həmkarlarım və tələbələrimlə bölüşdüm, təlimlər keçirdim.

Yavaş-yavaş başa düşdüm ki, dağlar məni özünə çəkib, onlara aşiq olub: getdikcə daha tez-tez marşrutlara çıxmağa başladım, yüksəklərə çəkildim. Bilmək istədim: hündürlüyü beş min metr olan dağ necə görünür? Alp dağlarına beləcə çatdım. Sonrakı Elbrus 5642 metr yüksəklikdə idi.

- Bəs Elbrusu neçənci ildə fəth etmisiniz?

– Məncə, 2018-ci ildə idi. Sonra düşündüm: 6000 metri qət etmək necədir? Pamirə getdim və o yüksəkliyi fəth etdim. Sonra düşündüm: 7000-ə cəhd etsək nə olacaq? Cənubi Amerikaya getdim və Ohos-del-Saladoya qalxdım.

Amma Everest... o həmişə içimdə yaşayırdı. Və son iki ildə buna ciddi hazırlaşdım. Bilirsiniz, biz qadınlar intuitiv, həssas varlıqlarıq. Sadəcə vaxtın nə vaxt çatdığını bilirik. Doğuşdan əvvəl olduğu kimidir: həkim deyir - daha iki həftə, amma bilirsiniz ki, iki saatdan sonra körpə doğulacaq. Və hər şey olur!

Everestlə də eynidir. Anladım ki, an yetişib. Vaxt gəldi.

– Everestdə alpinistlər çox çətin vəziyyətlərlə üzləşirlər. Qorxmadın? Axı sən qadınsan, ailən, övladın var... Necə oldu ki, belə riskə getməyə qərar verdin? Axı çoxları həmişəlik orada qalır...

- Haqlısan. Bu, həqiqətən böyük riskdir. Everestdə olduğum müddətdə dörd nəfərin öldüyünün şahidi oldum. Onlardan biri Hindistandan olan alpinist idi. Birdən özünü pis hiss etdi. Yadımdadır, ona su verdilər, özünə gətirməyə çalışdılar, sonra evakuasiya etdilər... Amma təəssüf ki, sağ qalmadı. Bu, Everestin reallığıdır. Orada hər kəs kənardadır: həm fiziki, həm də ruhi mənada.

- Everesti fəth edəndə sosial şəbəkələrdə insanlar yazırdı ki, bayrağı qaldırdıqdan sonra ağladınız, göz yaşlarınız buz oldu. Bu doğrudur?

- Gözlərim yumulurdu. Onları açıram və xoşbəxtlik göz yaşlarım var və hər şey yenidən donur. Everestin zirvəsinə çatanda sonsuz xoşbəxt idim. Və ölkəmin bayrağını çıxaranda göz yaşlarımı saxlaya bilmədim. Bunlar sözlə ifadə olunmayan hisslərdi. O an mən Azərbaycan bayrağının daşıdığı gücü və enerjini həqiqətən də anladım.

Əvvəllər bayraq qaldırmalı olmuşam: yarışlarda, rəsmi tədbirlərdə. Mən bu hissi bilirdim. Amma orada, zirvədə, tam tənhalıqda, yalnız sən və bayraq olan yerdə hər şey fərqli hiss olunur. Həqiqətən ağladım...

Sonra şəkil çəkdirə bildik. Şerpa jest etdi: uzana bilmərik - külək dəhşətli idi, saatda təxminən 100-110 kilometr. Bizi bağlamışdılar və uzun müddət dayanmaq təhlükəli idi. Oraya çatdığımızın sübutu olaraq sadəcə şəkil çəkdirdik. Azərbaycan bayrağı dünyanın zirvəsi üzərində dalğalandı. Və dərhal sonra enişimizə başladıq.

- Siz dırmaşarkən real təhlükə anları olubmu? Həyatla ölüm arasında, sözün əsl mənasında... 

- Bəlkə də mən şanslıyam... Ya da çox inandım. Mən hələ də bilmirəm. Hiss etdim ki, kimsə məni qoruyur. Ciddi, kritik vəziyyətlər yox idi. Ancaq zirvədən sonra ikinci düşərgəyə çatanda başa düşdüm: bu qədərdir, daha enerjim yoxdur.

Uzun müddət yemədim və içmədim - bədənimin təslim olduğunu hiss etdim. Xoşbəxtlikdən, nəfəsim məni dayandırmadı və belə bir hündürlükdə ən vacib şey budur. Ancaq heç bir güc qalmadı. Düşərgədə qalıb bərpa olunmağa qərar verdim. Onlardan mənə nəsə bişirmələrini xahiş etdim, meyvə tapdım, yedim və orada gecələdim. Səhər qalxdım və Şerpaya dedim: "Budur, ekspedisiyanı bitirmək vaxtıdır. Mən aşağı düşməyə hazıram". Qalan qüvvəmi toplayıb aşağı düşdük.