Azərbaycanda kredit götürənlərin sayı kəskin çoxalıb RƏQƏMLƏR

Son aylarda Azərbaycanda əhalinin kredit yükü ciddi şəkildə artıb. Rəsmi statistik göstəricilər göstərir ki, vətəndaşların bank və digər maliyyə institutlarından götürdüyü kreditlərin həcmi rekord səviyyəyə çatıb. Bu artım, bir tərəfdən iqtisadi aktivliyin genişlənməsi kimi qiymətləndirilsə də, digər tərəfdən əhalinin gəlirləri ilə borclanma səviyyəsi arasında yaranan disbalans cəmiyyətin maliyyə dayanıqlılığı baxımından narahatlıq doğurur.

Sfera.az xəbər verir ki, 2025-ci ilin 1 iyun tarixinə bank və digər kredit təşkilatlarının kredit portfeli 30 milyard manata yaxınlaşıb. Bu, ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 13,9 faiz artım deməkdir. 2024-cü ilin sonunda bu göstərici 29,2 milyard manat olub və artıq 2025-ci ilin ilk yarısında kredit portfelində 1 milyarda yaxın artım qeydə alınıb.

Əhali əsasən istehlak kreditlərinə üstünlük verir. 2025-ci ilin əvvəlində istehlak kreditlərinin həcmi 8,55 milyard manata çatıb. Bu isə ötən ilə nisbətən 22 faiz çoxdur. Belə bir artım əhalinin gündəlik ehtiyaclarını ödəmək üçün getdikcə daha çox borclanmağa məcbur olduğunu göstərir.

Qeyd edək ki, ödənişlərdə gecikmə hələlik kritik həddə çatmayıb. Gecikmiş kreditlərin payı 1,5 faiz civarındadır. Lakin bu göstəricinin aşağı olması, borcun daha təhlükəsiz olması anlamına gəlmir. Əgər gələcəkdə iqtisadi təzyiqlər, inflyasiya, işsizlik və ya gəlirlərin yerində sayması davam edərsə, bu rəqəm sürətlə arta bilər.

Digər diqqətçəkən məqam isə aylıq ödənişlərin əhalinin gəlirinə nisbətidir. 2025-ci ildə orta əməkhaqqı 1 009 manat olduğu halda, kredit ödənişləri ayda orta hesabla 207 manata çatır. Bu isə o deməkdir ki, bir çox ailə büdcəsinin 20 faizə qədərini kreditlərə sərf edir. Bu yük, xüsusilə aşağı gəlirli ailələr üçün ciddi sosial və psixoloji nəticələr doğura bilər.

Əgər kreditləşmə bu sürətlə davam edərsə və əhalinin gəlirləri eyni templə artmasa, maliyyə sabitliyi üçün risk yarana bilər. Borclanma qaydaları daha sərtləşdirilməli, kredit götürənlərin maliyyə bilikləri artırılmalı və alternativ maliyyə dəstəyi mexanizmləri genişləndirilməlidir. Əhalinin kreditə olan tələbatı real ehtiyac və imkanlar çərçivəsində qiymətləndirilməli, gələcək maliyyə yükü nəzərə alınaraq planlaşdırılmalıdır.

Firuzə Əliyeva
Sfera.az