Icma.az
close
up
RU
Azərbaycanda qorxunc zəlzələ gözləntisi

Azərbaycanda qorxunc zəlzələ gözləntisi

News24 portalından əldə olunan məlumata əsasən, Icma.az xəbər verir.

Seysmoloq: “Biz dünyanın ən seysmik zonalarından birində yerləşirik, ona görə də...”

“Mən əvvəlki müsahibələrimdə də qeyd etmişdim ki, 2025-ci ildə, ən azından ilk 6 ayında seysmik və tektonik aktivlik davam edəcək. Biz bunu müşahidə edirik, Xəzər dənizində ardıcıl zəlzələlər baş verir. 3 və bir qədər yuxarı maqnitudalı zəlzələlər müşahidə edilir. Mən dövriliyin davam edəcəyini qeyd etmişdim. Dövrilik bir neçə il əvvəl aktivləşməyə başlayıb”. 

Bunu modern.az-a son dövrlərdə Azərbaycanda və dünyada zəlzələlərin artması ilə bağlı danışan Geologiya və Geofizika İnstitutunun şöbə müdiri Qulam Babayev deyib.  Onun sözlərinə görə, Xəzər dənizi ən mürəkkəb tektonik zonalardan biridir: “Xəzər dənizi seysmik ocaqlarla zəngin ərazidir. Çünki mürəkkəb geoloji quruluşlar, müxtəlif tektonik qırılmalar və qurşaqları mövcuddur. Nəticə etibarilə Xəzər dənizi aktiv seysmik regiondur. Aktivlik ən çox Xəzərdə büruzə olunur, amma bu o demək deyil ki, Azərbaycanın digər ərazilərində olan aktiv seysmik zonalar sakitdir”. 

Qulam Babayev bildirib ki, 2025-ci ildə aktivlik davam edəcək: “Hiss olunan zəlzələlərin olacağını istisna etmirəm. 4, 4.5 hətta 5 maqnitudalı zəlzələlər ola bilər. Çünki qonşu bölgələr aktivdir, ola bilməz ki, Azərbaycan ərazisi seysmik və tektonik baxımdan sabit istiqamətdə inkişaf etsin. O səbəbdən hiss olunan zəlzələlərin olacağını istisna etmirəm. Dağıdıcı və güclü zəlzələlər isə gözlənilmir. Çünki Azərbaycan ərazisi hüdudlarında yerdəyişmələr digər ərazilərlə müqayisədə intensiv deyil. Məsələn Yunanıstan, İtaliya, İspaniya, Yaponiya, Filippin, İndoneziya misal göstərilə bilər. Bu yaxınlarda Egey dənizində bir neçə ardıcıl zəlzələ baş vermişdi. Yunanıstanın yaxın ərazisi təşvişdə idi. Mən bunu demişdim, dünya miqyasında seysmik və tektonik aktivlik davam edir. Azərbaycanda intensivlik var, amma o ərazilərlə müqayisədə aşağı səviyyədədir. Ona görə də bizdə katastrafik zəlzələ ümumiyyətlə gözlənilmir. Keçmiş zəlzələlərin tarixi zəlzələlərin təhlili, mövcud olan metodlar, stansiyaların nəticələri bunu deməyə əsas verir. Amma hiss olunan zəlzələlər qaçılmazdır”. 

Qulam Babayev

Qeyd edək ki, 2025-ci ildə təbii fəlakətlərin və zəlzələlərin baş verəcəyi barədə müxtəlif proqnozlar mövcuddur, amma bu proqnozların əksəriyyəti elmi əsaslardan daha çox nəzəri və ehtimalı xarakter daşıyır. Bəzi mütəxəssislər, xüsusilə Türkiyədə və ətraf bölgələrdə artan seysmik aktivliyə diqqət çəkərək, 2025-ci ilin zəlzələlər ili ola biləcəyini bildirirlər. Bu fikirlərin bir hissəsi mütəxəssislərin analizlərinə, təbii proseslərin sürətinə və təbii qəzaların baş verəcəyi risklərə əsaslanır.

Yeri gəlmişkən, Türkiyədəki əsrin faciəsi barədə əvvəlcədən xəbərdar edən seysmoloq Frenk Huqerbits Ukrayna, Qafqaz, Krım və Rusiyanın Krasnodar diyarında mümkün zəlzələ haqqında danışıb. Onun sözlərinə görə, təbii fəlakət yaxın vaxtlarda 6-7 maqnitudalı təkanla reallaşa bilər. Huqerbits potensial zəlzələ haqqında narahatedici bəyanatı SSGEOS (Solar System Geometry Survey) konfransında bəyan edib.

Alim seysmik aktivliyi proqnozlaşdırmaq üçün Günəş sistemindəki cisimlərin yerləşməsinin təhlili kimi unikal metodologiyadan istifadə edir. Onun proqnozları artıq gerçəkləşib: o, onminlərlə insanın həlak olduğu Türkiyədəki dağıdıcı zəlzələni və Çindəki son hadisələri dəqiq proqnozlaşdırıb.

Yada salaq ki, son bir ildə dünyada bir neçə güclü zəlzələ baş verib. Yanvarın 1-də Yaponiyanın İşikava prefekturasında 7,6 bal gücündə zəlzələ qeydə alınıb, nəticədə 200-dən çox insan həyatını itirib. Zəlzələdən sonra üç gün ərzində bölgədə 521 yeraltı təkan baş verib. Yanvarın 23-də Çinin Sincan-Uyğur Muxtar Bölgəsinin Aksu rayonunda 7,1 bal gücündə güclü zəlzələ baş verib. Zəlzələdən sonra üç gün ərzində 4 216 yeraltı təkan qeydə alınıb, ən güclüsü isə 5,7 bal olub. 

Yanvarın 23-də Qazaxıstanda 5 bal gücündə zəlzələ qeydə alınıb. Qısa zamanda zəlzələnin episentrində 1 900-dən çox təkan qeydə alınıb. Ümumiyyətlə, 2024-cü ilin yanvar ayında Yaponiyada baş verən zəlzələ sayı əvvəlki üç ildə qeydə alınan zəlzələlərin toplam sayından çox olub. Mütəxəssislər bildirir ki, zəlzələlərin dəqiq proqnozlaşdırılması çətin olduğuna görə seysmik aktiv bölgələrdə yaşayan insanların hər zaman hazırlıqlı olmaları və müvafiq təhlükəsizlik tədbirlərinə riayət etmələri vacibdir.

Ənvər Əliyev

Ekoloq-seysmoloq Ənvər Əliyev də mövzunu “Yeni Müsavat”a şərh edərkən deyib ki, zəlzələnin əvvəlcədən proqnozu mümkün deyil: “Son dövrlərdə çox proqnozlar verirlər. Zəlzələnin qabaqcadan xəbər verən adama falçı deyilir. Elmi tədqiqatla məşğul olan adamların zəlzələ haqqında əvvəlcədən nə isə deməyi düzgün deyil. Ümumiyyətlə, Azərbaycanda zəlzələ ilə məşğul olan adam yoxdur”.

Ekpsert qeyd edir ki, Azərbaycan seysmik ərazidə yerləşdiyinə görə zəlzələlərin olması labüddür: “Azərbaycanın ən güclü zəlzələ zonası Böyük Qafqazın cənub yamacı 8-9 ballıq (Şəki-Zaqataladan Şamaxıya qədər), Naxçıvan, Xəzər dənizinin bəzi hissələri 7-8 ballıq, Bakı şəhəri də 7-8 ballıq qiymətləndirlir. Kür-Araz ovalığı 5-6 ballıq , Quba-Xaçmaz zonası da 7-8 ballıqdır. Talış dağları da zəlzələ zonası sayılır. Ümumiyyətlə, Azərbaycan ərazisi Alp-Himalay qırışıqlığının bir hissəsi olmaqla dünyanın üç ən böyük seysmik qurşağının birində yerləşir. Burada zəlzələlərin olması labüddür. Hər gün silkələnmələr olur. Bunlar seysmoloji stansiyalarda qeydə alınır, bəzən də heç almırlar. Təşviş yaratmaq lazım deyil. Sadəcə olaraq yeni  tikililəri, yol infrastrukturunu, yardımçı strukturları qurarkən bir fikir olmalıdır ki, biz dünyanın ən seysmik zonalarından birində yerləşirik. Tikinti işləri də bu istiqamətdə aparılmalıdır”.

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:162
embedMənbə:https://news24.az
archiveBu xəbər 16 Fevral 2025 08:01 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see276

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see249

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see181

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see176

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see138

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see133

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see129

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see128

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see128

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see127

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see127

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see126

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see126

On dörd yaşlı futbolçu qız məktəbdəki zorakılığa görə intihar edib FOTO

19 Oktyabr 2025 04:02see126

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see125

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see125

Luvr muzeyində Azərbaycan nəfəsi: Parisdə gənc rəssam Diana Quliyevanın əsərləri sərgilənir Foto

19 Oktyabr 2025 09:10see124

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see123

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see119

Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir: 50 yaşdan sonra bu qidalar məhdudlaşdırılmalıdır

19 Oktyabr 2025 07:08see118
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri