Icma.az
close
up
RU
“Panikaya düşmək lazım deyil” Azərbaycanda zəlzələ gözləntisi KONKRET

“Panikaya düşmək lazım deyil” Azərbaycanda zəlzələ gözləntisi KONKRET

Konkret.az saytından alınan məlumata görə, Icma.az bildirir.

Son aylarda zəlzələlərin sayında və gücündə müəyyən artım müşahidə olunur, bu isə seysmik aktivliyin dünya miqyasında intensivləşdiyini göstərir. Xüsusilə Asiya regionunda, o cümlədən qonşu ölkələrdə baş verən güclü zəlzələlər, bu tendensiyanın davam edəcəyinə işarə edir. Azərbaycanın isə seysmik baxımdan özünəməxsus xüsusiyyətləri var və ölkəmizdə zəlzələlərin təbiəti, eləcə də risklərinin diqqətlə öyrənildiyi nəzərə çarpır.

KONKRET.az xəbər verir ki, modern.az-a açıqlamasında Geologiya və Geofizika İnstitutunun şöbə müdiri Qulam Babayev son illərdə zəlzələlərin sayının, eləcə də onun güclü və dağıdıcı təsirinin artdığını təsdiqləyib:

“2023-cü ildə Qardaş Türkiyədə baş vermiş dağıdıcı zəlzələ ilə bağlı müsahibələrimdə qeyd etmişdim ki, dünya miqyasında seysmik və tektonik aktivlik intensivləşməkdədir. Həmçinin o vaxtdan etibarən bu prosesin davam edəcəyini də vurğulamışdım. Yer kürəsi ümumiyyətlə sakitləşmir və bu aktivlik gələcəkdə də davam edəcək.

Məsələn, Əfqanıstanda baş vermiş güclü zəlzələ göstərir ki, həmin bölgə yenidən silkələnəcək. Özbəkistan, Tacikistan, Qırğızıstan, Çin və bir neçə gün əvvəl Monqolustanda baş verən zəlzələlər də seysmik aktivliyin artdığını təsdiqləyir. Monqolustanda zəlzələ hadisələri əvvəlcə nadir hallarda qeydə alınırdı, indi isə intensivlik artıb. Bu, seysmoloji bölgələrin aktivliyinin yüksəldiyini göstərir və belə davam edəcək”.

Seysmoloqun sözlərinə görə, Asiya ölkələri zəlzələ riskinə məruz qalacaq:

“Çünki bu proses qaçılmazdır. Pakistanda da belə zəlzələlərin baş verməsi ehtimalı var. Qonşu seysmik ocaqların sabit qalması mümkün deyil – bu, fizikanın qanunlarına ziddir”.

O eyni zamanda əlavə edib ki, Azərbaycana gəldikdə isə, ölkəmizdə dağıdıcı və güclü zəlzələ nadir hallarda baş verir.

“Bunun səbəbi dərinlikdəki geodinamik və tektonik aktivliyin intensiv olmamasıdır. Məsələn, Sakit Okean, Əfqanıstan, İtaliya, Yunanıstan, Türkiyə və Rusiyanın Kamçatka bölgələri ilə müqayisədə Azərbaycanda seysmik aktivlik mövcud olsa da, intensivlik daha azdır. Lakin qonşu regionlar aktivdirsə, Azərbaycanın da tamamilə sabit qalması mümkün deyil”.

Q.Babayev həmçinin bildirib ki, Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində də müəyyən dərəcədə seysmik aktivlik müşahidə olunur:

“Aran bölgəsində, xüsusilə Kür çökəkliyi ətrafında, Hacıqabul, Ucar, Ağsu istiqamətində seysmik silkələnmələr baş verib. Böyük Qafqazın Cənub-Şərq yamacı ilə Kür çökəkliyinin sərhədi, Şamaxı, İsmayıllı və digər ərazilər seysmik baxımdan aktiv sayılır.

Ümumiyyətlə, Azərbaycan seysmik ocaqlarla zəngindir: Quba, Şabran, Şamaxı, Şəki, Oğuz, Qəbələ, İsmayıllı, Qazax, Zaqatala, Kiçik Qafqazın şimal yamacı, Gəncə, Şəmkir, Mingəçevir, Qarabağ zonası (Şuşa, Kəlbəcər), Naxçıvan, Talış və Xəzər dənizinin bəzi hissələri aktiv seysmik zonalardandır”.

Seysmoloq onu da diqqətə çatdırıb ki, Azərbaycanda seysmik vəziyyət öz normal fonundadır:

“Hiss olunan zəlzələlər istisna deyil və ilin axırınadək 3.5-5 maqnituda arasında olan zəlzələlər baş verə bilər. Məsələn, Əfqanıstanda baş vermiş zəlzələ dağıdıcı təsir göstərmişdi, çünki o, səthə yaxın idi və yüksək maqnituda daşıyırdı. Bu səbəbdən zəlzələ güclü oldu.

3.5 maqnituda zəlzələ səthə yaxın olduqda, intensivliyi yüksək olur və hiss olunur. Silkələnmələr ani baş verir, lakin panikaya düşmək lazım deyil”.

O eyni zamanda söyləyib ki, ölkəmizdə seysmik fon davamlı olaraq izlənilir və inkişaf edir:

“Biz daima hesablamalar aparır, geniş  tədqiqatlar keçiririk. Hər bölgənin seysmik zonaları ayrı-ayrılıqda öyrənilir. Seysmik risk yalnız zəlzələnin gücü ilə deyil, həm də əhalinin sıxlığı, binaların tipi və konstruksiyası kimi faktorlarla da müəyyən olunur.

Seysmologiyada zəlzələ proqnozları isə əsasən üç hissəyə bölünür: uzunmüddətli, orta müddətli və qısamüddətli. Müasir texnologiyalar sayəsində artıq dördüncü növ, yəni “smarttipli” proqnozlar da mövcuddur”.

Sonda o əlavə edib ki, süni intellektin tətbiqi ilə seysmik alətlərdə yeni alqoritmlər istifadə edilir və bəzi hallarda zəlzələdən 5-6 saniyə əvvəl xəbərdarlıq verilə bilir:

“Lakin qısamüddətli proqnozlarda zəlzələnin gücü, yeri və dərinliyi barədə dəqiq məlumat vermək hələ mümkün deyil. Orta və uzunmüddətli proqnozlar isə statistik, riyazi metodlar və süni intellekt alqoritmləri əsasında hazırlanır”,- deyə Q.Babayev bildirib.

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:59
embedMənbə:https://konkret.az
archiveBu xəbər 04 Sentyabr 2025 11:25 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see303

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see245

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see234

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see211

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see192

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see187

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see173

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see173

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see172

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see164

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see163

“Azərkosmos” peyk istehsalına hazırlaşır kosmik sənayenin inkişafında yeni mərhələ

21 Oktyabr 2025 19:12see160

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see154

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see154

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see133

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see129

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see127

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see126

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see124

Özünü maşın vurub öldürdü, xəbəri alan atasının da ürəyi dayandı Foto

22 Oktyabr 2025 07:17see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri