Babalarımız daşı oyub yazıblar, amma biz oxumuruq

Bilgə Xaqan kitabəsi. Ən qədim türk TÖRƏsi :

1. Tanrı təkdir.

2. Hər kim Tanrıdan qut almaq istəyirsə, başqasına yalvarmasın.

3. Bir ölkə, bir Xaqan, bir Tanrı.

4. Bir qına iki qılınc girməz. Bir xatun iki ərə gedə bilməz və bir ulusda iki törə ola bilməz. Törə təkdir. Törə qəti və kəskindir. Kim törəyə itaət etsə qutlanar (müqəddəs enerji), kim törəyə qıysa, qatlanar.

5. Heç kim törədən üstün deyil, dirilik və birlik üçün törə budur.

6. Bir çoban sürüsündən, bir ər ailəsindən, bir Xaqan ulusundan soruşular.

7. Hər kişi arvadına, atına, silah-sursatına sahib çıxacaq.

8. Ana-ataya, babaya təzim ediləcək.

9. Qohumu qucaqlayacaq, qonşuna göz-qulaq olacaqsan.

10. Ər kişi yalan söyləməyəcək.

11. Mal-mülk oğurlayan mislini ödəyəcək, hesabı ya malıyla, ya canıyla soruşulacaq.

12. Hər kim kiminsə namusuna toxunsa həyatıyla cavab verəcək.

13. Kim olur-olsun haqsız, aldadıcı iş tutsa dərhal haqq-hesab olunacaq.

14. Döyüş meydanından, mübarizədən qaçan cəhənnəmə göndəriləcək.

15. Aman diləyənə qılınc çəkilməyəcək, sığınana arxa çevrilməyəcək.

16. Baş qaldıranın başı kəsiləcək, haqqını istəyənin haqqı veriləcək.

17. Heç kim heç kimdən üstün deyil, nə ağ ətin qaradan, nə qaranın qızıldan, nə də qızılın sarıdan fərqi olmayacaq.

18. Kin və qürurdan uzaq durulacaq.

19. Məzluma mərhəmət, zalıma əzab göstəriləcək.

20. Zəifə, yaralıya, qadına və uşağa əl qaldırılmayacaq.

21. Qızı istəyən Xaqan da olsa, bəy də olsa qız, özü istədiyinə ərə gedəcək.

22. Boş yerə ağac kəsməyəcəksən, suyu çirkləndirməyəcəksən.

23. Bilmədiyin şeyə bilirəm deməyəcəksən, sözü biləndən soruşacaqsan.

24. Bu günün işini sabaha saxlamayacaqsan.

25. Qüsur görməyəcəksən, qüsur axtarmayacaqsan.

26. Güclü olanda bağışlayacaq, zəif olanda səbr edəcəksən.

27.Alın yazısına asi olmayacaqsan.

28. Etdiyin yaxşılığı unut, edilən yaxşılığı unutma.

29. Hamı ədalətlə iş görəcək.

30. Hər nə edirsən et, mühakimə ediləcəyini yadında saxla.

31. Millətinə yad olma, ipəyin yaxşısına, sözün şirinliyinə aldanma, onlara bürünmə.

32. Xaqan odur ki, ədaləti üstün tutsun, törəni yaşatsın.Törə itsə, el yox olar. El olmasa, ulus qul olar.

33.Ey Türk bəyləri, ey millətim, eşidin!

"Yuxarıda mavi göy çökmədikcə, altda qara yer deşilmədikcə, sənin elini və törəni kim poza bilər?"

Titrə və özünə dön, ey Türk, sən özünə dönəndə daha möhtəşəm olursan.

Bilgə Xaqan Yazısı,

Orxan İrmağı.