Icma.az
close
up
RU
Biz hələ də “Mədəni insan necə olmalıdır?” problemi ətrafında baş sındırırıq MÜNASİBƏT BİLDİRİLDİ

Biz hələ də “Mədəni insan necə olmalıdır?” problemi ətrafında baş sındırırıq MÜNASİBƏT BİLDİRİLDİ

Sia Az saytına istinadən Icma.az xəbər verir.

"Qədimdən bu günə kimi, “insan necə mədəni olar?” sualının tərifini verən filosoflar, alimlər, şairlər olub. Amma təəssüflər olsun ki, heç bir mütəffəkir bu sualın dəqiq cavabını verməyib". Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında Yeni Yazarlar və Sənətçilər İctimai Birliyinin sədri, www.kitabxana.net – Mir Cəlal Paşayev adına Milli Virtual-Elektron Kitabxana portalının yaradıcısı, Prezident təqaüdçüsü, yazıçı-kulturoloq Aydın Xan Əbilov deyib.

O bildirib ki, XVIII-XIX əsrdə mədəni insan maarifçi insan sayılırdı: "XX əsrdə mədəni insan ziyalı insan sayılırdı, XXI əsrdə isə mədəni insan intellektual, kreativ, başqalarına nümunə ola biləcək işlər görən bir şəxs kimi dəyərləndirilir. XXI əsrdə bir çox dəyərlərdə olduğu kimi mədəni insan, şəxsiyyət anlayışı da, öz fəlsəfəsini dəyişdi, öz mahiyyətinə yeni nəsnələr əlavə etdi. XXI əsrdə insan mədəni olmaqla yanaşı, həm də şəxsiyyətə çevrilməlidir. Fərdiyyətçilik dövrüdür, sosial media, internet, yeni texnologiyaların şəxsiyyəti arxa plana atdığı, indi isə süni intellektin şəxsiyyəti əvəz etdiyi bir vaxtda mədəni insana əlbəttə ki, böyük ehtiyac var. Mədəni insan təhsilli olmalı, elmin müxtəlif sahələri ilə məşğul olmalı, bu və digər fəaliyyət növündə çalışırsa, o fəaliyyət növünün inkişafına təkan verən yeniliklərlə fərqlənməlidir. Kreativ, intellektual, savadlı, ziyalı və yaradıcı baxışları ilə digərlərini də dəyişməyə çalışmalıdır. Mədəni insan o vaxt sivil insana çevrilir ki, o özü ilə, ailəsi ilə yanaşı, həm də ətraf mühiti dəyişdirir. Öz nümunəvi əməlləri, öz sivil fəaliyyəti ilə özünə yaxın insanları dəyişir və cəmiyyətdə elə mühit yaradır ki, orada mədəni dəyərlər, eyni zamanda sivil dəyərlər yüksək estetik, etik normaya çevrilir. Təəssüflər olsun ki, son vaxtlar bizim dəyərlərimizi dağıdıb, yeni dəyərlər yaradanlar şəxsiyyət deyildir. Bəlkə də, geyimləri, danışıq tərzi və yaxud kənarda özünü aparmağı ilə mədəni görünmək istəyən insanlar daxilən görürsən ki, xaotik bir fərddir. O yalnız özünü düşünür, narsist fikirlərlə tanınmağa meyillidir. Xüsusən də, biz bunu sosial şəbəkədə görürük".

Onun sözlərinə görə, mədəniyyət daxili mədəni və əxlaqi mənəvi gözəlliklərlə tanınan insanların yaratmış olduğu bir ümumi anlayışlar toplusudur: "Burada həm təhsil, həm dünyagörüş, həm fəlsəfi baxış, həm cəmiyyəti dəyişə biləcək fəaliyyəti ilə seçilən insanlara yer vardır. Dünyanın hər bir yerində məhz texnoloji, elmi, hətta mədəni dəyişiklərə aparıb çıxardan şəxsiyyətlər məhz özü ilə yanaşı mühitini dəyişmiş və bu mühitdə artıq yeniliklər yaratmış şəxslərdir. Azərbaycanda bu məsələyə bir qədər fərqli yanaşırlar. Məsələn, bizim mədəni baxışlarımız, mədəni şəxsiyyətə olan münasibətimiz, evimiz və ətraf mühitə münasibətimizə oxşayır. Cəmiyyəti və ölkəni dəyişə biləcək, dövləti inkişaf etdirə biləcək hansısa qeyri-adi ixtiralarla biz tanınmırıq. Mədəni insan əslində belə olmalıdır. Mədəni insan yalnız öz ailəsini yox, cəmiyyəti, milləti, bəşəriyyəti fikirləşməlidir. Çünki mədəniyyət universal bir anlamdır. O bütün bəşəriyyətin indiyə qədər qazandığı gözəlliklərin toplusunu özündə ehtiva edir. Burada həm estetik, həm etik baxışlar, həm əxlaqi, mənəvi dəyərlər, həm geyim və s. sahələri özündə ehtiva edən fəlsəfi anlayışıdır. Biz çölə çıxan kimi problemli insanlar görürük. Mədəni insan heç vaxt öz problemini başqalarına yönəltməz. Mədəni insan heç vaxt rastlaşdığı çətinliyi nə evinə, nə də işə daşıyar. Mədəni şəxsiyyət hər zaman çalışır ki, cəmiyyətin hansısa bir problemini həll etsin. Çünki biz digər məxluqlardan ona görə fərqlənirik ki, sivil davranış, əxlaq, mənəviyyat və mədəni dəyərlərə üstünlük veririk. İnsan Yer kürəsinin sahibidir. O digər varlıqlara, ətraf mühitə, bitki və heyvanat aləminə cavabdeh olan bir şəxsdir. İnsan əgər bunları anlayırsa, o artıq mədəni insandır. Mədəniyyətlə bağlı dünyada çox böyük təhsil ocaqlarında ixtisaslar keçirilir. Kulturologiya inkişaf etdirilir və kulturologiya bunların hər birinə cavab verir. Təəssüflər olsun ki, Azərbaycanda kulturologiyanı ancaq mədəniyyətşünaslığı tədqiq edən bir sahə kimi baxırlar. Amma kulturologiya məhz “Mədəni insan, sivil şəxsiyyət necə olmalıdır? O özünü və cəmiyyəti necə dəyişməlidir?” bunları araşdırır və cəmiyyətə yeni estetik etik texnologiyalar təqdim edir. Kulturologiyanın inkişafına cəmiyyətdə maraq, bünövrə var? Təəssüflər olsun ki, yoxdur. Ona görə biz hələ də “Mədəni insan necə olmalıdır?” problemi ətrafında baş sındırırıq".

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:96
embedMənbə:https://sia.az
archiveBu xəbər 21 Aprel 2025 17:15 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Mançester Yunayted müqavilə müddətini uzatdığı qapıçısını icarəyə göndərib

28 İyul 2025 22:46see127

Nəhayət, gözləntilər sona çatır: Şrek franşizası yeni filmlə qayıdır

29 İyul 2025 06:48see124

Almaniya hərbi büdcəsini iki dəfə artırır

29 İyul 2025 08:02see124

Əfqanıstan səfirliyindən Rusiyaya cavab: “Ədəbsiz mahnını himn saymaq olmaz”

29 İyul 2025 00:35see122

Milan ın hücumçusu rəsmən Cenoa da

28 İyul 2025 23:33see121

Xıdırlıya qayıdan sakin: Elə hadisələrin şahidi olduq ki, qələmə alsalar, bir kitab çıxar

29 İyul 2025 06:56see121

Azərbaycanın Avropa İttifaqı bazarında mövqeyi möhkəmlənir

29 İyul 2025 09:10see120

Cennifer Lopezin konsertində xəcalət: Səhnədə ətəyi düşdü VİDEO

28 İyul 2025 22:47see120

Ailə üçün 10 ən yaxşı avtomobil Seçim edərkən nələrə diqqət edilməlidir?

29 İyul 2025 04:05see120

Orxan Sübhan: Qarabağ Boltsuz da, Yankoviçsiz də Şelburn u məğlub etmək gücündədir

29 İyul 2025 14:36see119

Kobi Brayantın ayaqqabısı 240 min dollara satıldı

29 İyul 2025 06:16see118

İnfarkt və insult ölüm hökmü deyil. Riskləri necə azaltmaq olar?

29 İyul 2025 19:55see116

Tom Kruzun yeni sevgilisi tənqidə tuş gəlib

29 İyul 2025 08:29see114

Zaqatalada icra nümayəndəsinin evi yandı

29 İyul 2025 11:05see113

İordaniya və Səudiyyə Ərəbistanından Fələstin dövlətini tanıma çağırışı

29 İyul 2025 07:51see113

Eşit, inanma… Təbriz VƏFALI YAZIR

29 İyul 2025 14:21see112

“Kim zəmanət verə bilər ki, Tarif Şurası sabit tarifi artırmayacaq?” “Bu qurum Konstitusiyaya ziddir”

29 İyul 2025 13:53see112

Səfir: Pekin qarşılıqlı faydalı tərəfdaşlığı inkişaf etdirmək üçün Bakı ilə əməkdaşlığa hazırdır

29 İyul 2025 20:34see112

Baxış bucağınızı dəyişin müsbət düşüncənin gücü KONKRET

29 İyul 2025 09:22see111

ABŞ Ukraynanı Alyaskaya dəyişdi Trampın məqsədi nədir?

28 İyul 2025 21:53see111
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri