Böyük əmilər oynayır: Ukrayna kiçik hissələrə parçalanacaq

Axar.az rusiyalı politoloq Yevgeni Mixaylovun müsahibəsini təqdim edir:

- Putin və Trampın qarşıdakı görüşündən gözləntiləriniz nədir?

- Putinlə Trampın görüşündən hər hansı böyük dəyişiklik gözləmirəm. Dialoqun başlanması faktı artıq yaxşıdır. Trampın yeni komandası çox yaxşı başa düşür ki, Rusiya hazırda onların beynəlxalq arenada əsas düşməni və rəqibi deyil. Trampın komandası Ukrayna rejimini dəstəkləməyin məqsədəuyğunluğuna şübhəsini ifadə edir. Üstəlik, həm Trampın komandasının nümayəndələri, həm də Donald özü mütəmadi olaraq Zelenski rejiminin Rusiya ilə iş prosesindəki qlobal səhvlərini vurğulayır. Yenə də Moskvaya qarşı təxribatlara dəstək verən Avropa Birliyinin səhvləri diqqətə çatdırılır. Və Tramp indi öz siyasətini bunun üzərində qurur. Onun sövdələşmələrə ehtiyacı var. İndi Trampın əsas diqqəti Çinin Sakit okean regionunda və beynəlxalq səhnədəki təsirinə qarşı durmaqdır. Putin və Tramp ən azı bir il ərzində Ukrayna münaqişəsi ilə bağlı hansısa konsensusa nail olmağa imkan verəcək ümumi dil tapacaq. Kiyev rejimi indi böyük əraziləri, Amerika ilə müqavilə bağlamaq imkanlarını itirir, çünki nadir torpaq metallarının əksəriyyəti indi Rusiyanın nəzarəti altındadır. Tramp ABŞ-ın simasını saxlamaq üçün bazarlıq etməlidir. Putin də münaqişənin sona çatmasından sonra Rusiyanın milli maraqlarına maksimum riayət etməyə çalışacaq.

- ABŞ və Rusiyanın yaxınlaşmasından narazılığı fonunda Avropanın addımları necə olacaq?

- ABŞ və Rusiya arasında yaxınlaşma ilə bağlı narazılıqlar qarşısında Avropanın nə edəcəyinin artıq əhəmiyyəti yoxdur. ABŞ indi AB-ni küncə sıxışdırmaqla, onu Ukraynanın problemləri və korrupsiyası ilə məşğul olmaq üçün faktiki olaraq tək qoyur. İndi AB-nin atıldığına, Münhen konfransında ABŞ-dan ayrıldığına görə timsah göz yaşlarını gördük. Parisdə də Makronun Napoleonun rolunu oynamağa çalışdığı bir toplantı gördük. Amma alınmadı. Britaniyanın tələsik Ukraynaya qoşun yeritməkdən danışdığını görürük, lakin bunlar sadəcə söhbətdir. Ukraynanı yalnız ABŞ və Rusiya xilas edə bilər. Rusiya artıq Ukraynanın dövlətçiliyini və subyektivliyini qorumaq barədə düşünür. Avropa indi bir növ yıxılma vəziyyətindədir. AB və NATO danışıqlar prosesi qatarına minməyə çatdırmır. İndi isə onların müxtəlif variantları ola bilər. Ukraynanı silahla yükləməyə çalışacaqlar, amma başa düşməlisən ki, nə qədər silah yükləsən də, Ukraynada döyüşəcək adam qalmayacaq. Kəmiyyət varsa da, söhbət zorla cəbhəyə aparılan bu insanların keyfiyyətindən gedir. Aparmaq istədikləri gənclərin, tutaq ki, 18-20 yaşlı gənclərin mübarizə aparmağa həvəsi yoxdur. Buna görə də razılığa gəlmək lazımdır. AB ambisiyalarını mülayimləşdirsə, səhvlərini etiraf etsə, bu mənasız münaqişəyə son qoymaq istəsə, Ukraynada simasını və təsirini saxlamaq üçün ən azı müəyyən şərtlərlə danışıqlar prosesinə girmək şansı olar, çünki Rusiyanın qalib gəldiyi göz qabağındadır.

- Bundan sonra Ukraynanın taleyi necə olacaq?

- İndi hər yerdə Ukrayna rejiminə yeni seçkinin təyin edilməsi məqsədi ilə təzyiqlər görürük. Bir çox ekspert və artıq müxtəlif ölkələrin prezidenti Vladimir Zelenskinin qeyri-legitim olduğunu birbaşa bəyan edir. Bu statusla belə Rusiya Zelenskinin və ya Ukraynanın danışıqlar prosesində birbaşa iştirakının mümkünlüyünü ifadə edib. Yeganə sual ona hansı statusun veriləcəyidir. Hələlik ABŞ və Rusiya arasında danışıqlar prosesində nə Avropa Birliyini, nə də Ukraynanı görürük. Böyüklər oynayır, qoy kiçiklər də bu prosesə baxsınlar. Ukrayna isə hazırda genişmiqyaslı demoqrafik böhran vəziyyətindədir. Sual versəniz ki, Ukraynanın başına nə gələcək, Rusiya və ABŞ razılığa gəlməsə, Ukrayna olmayacaq. Bu aydındır. Yığıldığı hissələrə parçalanacaq. Kiçik Rusiya rus olacaq, Qərbi Ukrayna birtəhər bu parçaların da alındığı şəxslər arasında bölünəcək. Kiminsə əhalinin itkiləri və infrastrukturun tamamilə məhv olması fonunda Ukraynanın heç olmasa bir hissəsinin subyekt kimi saxlanılmasında böyük marağı varsa, o zaman razılığa gəlmək lazımdır. Rusiyanın şərtləri üzərində danışıqlar aparın ki, bu da yenə Amerika Birləşmiş Ştatlarına uyğun gəlir. Moskvanın dayanmasının başqa yolu yoxdur. İstanbul danışıqları gedən zaman münaqişəni dayandırmaq şansı var idi. İndi Ukraynanın kapitulyasiyanın bütün şərtlərini qəbul etməklə heç olmasa bir şəkildə sağ qalmaq və ya bir ölkə kimi mövcudluğunu dayandırmaq şansı var.