...bu, böyük əhəmiyyət kəsb edir Qida mühəndisi İsa Əliyevin a MÜSAHİBƏSİ

BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) və Dünya Səhiyyə Təşkilatının (ÜST) hesabatları göstərir ki, qida istehsalında süni əlavələrin, genetik modifikasiyaların və kimyəvi maddələrin artması insan sağlamlığına ciddi təhlükələr yaradır. Statistikaya görə, dünya miqyasında istehlak olunan GMO məhsullarının 70%-i birbaşa genetik dəyişikliyə məruz qalmış toxumlardan əldə edilir. 

Bəs Azərbaycandakı vəziyyət necədir ? Bu problemin həlli üçün hansı addımları atılır?

Qida mühəndisi İsa Əliyev bu mövzuda Mia.az xəbər portalına müsahibə verib:

-Azərbaycanda qida təhlükəsizliyi proqramı hansı mərhələlərdə və necə həyata keçirilir?

-Azərbaycanda qida təhlükəsizliyi proqramı bir neçə əsas mərhələdən ibarətdir və bu proqramın həyata keçirilməsi əsasən QİDA Təhlükəsizliyi Agentliyi və müxtəlif dövlət orqanları vasitəsilə müvafiq qanunvericilik çərçivəsində tənzimlənir.Müstəqil Azərbaycanda ilk əsaslı qida təhlükəsizliyi haqqında qanun 2015-ci ildə qəbul edilsə də,2017-ci ildə Azərbaycan Respublikasını prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin yaranması ilə Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi dövlətin Qida Təhlükəsizliyi sahəsində əsas icraedici orqan oldu.

Bu agentlik qida məhsullarının təhlükəsizliyini izləyir,nəzarət edir və tənzimləyir. Onun fəaliyyətinə qida məhsullarının təhlükəsizliyini yoxlamaq,keyfiyyətini təmin etmək,istehsalçıları sertifikatlaşdırmaq və müvafiq qanunları tətbiq etmək daxildir.Azərbaycanda Qida Təhlükəsizliyi proqramı kompleks və çoxşaxəlidir. Hər bir mərhələdə müvafiq dövlət orqanlarının və təşkilatlarının kordinasiyası ilə həyata keçirilir.Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi bu sahədə əsas rol oynayaraq istehsaldan istehlaka qədər bütün mərhələlərdə nəzarəti təmin edir və müvafiq qanunvericilik çərçivəsində tədbirlər görür.

- Son 6 ayda hər hansı ərzaq məhsulları üzərində monitorinq aparılıb. Bu prosesə dövlət qurumları və hətta sahəvi QHT-lər tərəfindən necə nəzarət edilir?

- Son 6 ayda mətbuatdan məlum olduğu kimi, Azərbaycan Respublikası Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi müxtəlif iaşə obyektlərində və istehsalçı firmalarda yoxlama və monitorinqlər aparılıb. Bu yoxlama və monitorinqlər əsasən qida təhlükəsizliyi ilə əlaqədar məsələləri əhatə etmişdir. Bundan başqa, İqtisadiyyat Nazirliyinin bazardakı ərzaqların qiymətlərini monitorinq etmək məqsədilə apardığı yoxlamalar da mövcuddur.

QHT-lər ərzaq məhsullarının keyfiyyəti və təhlükəsizliyi ilə bağlı ictimaiyyətin məlumatlandırılması, istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi və ərzaq məhsullarının monitorinqi sahəsində maarifləndirmə işləri aparırlar. Onlar müstəqil araşdırmalar və hesabatlar hazırlayaraq dövlət qurumlarına və cəmiyyətə məlumat təqdim edirlər. Bu proseslərin effektivliyi ərzaq məhsullarının keyfiyyətinin artırılması və istehlakçı məmnuniyyətinin təmin edilməsi baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edir.

-Monitorinqlər zamanı ən çox hansı növ pozuntular aşkarlanır və onlara qarşı hansı tədbirlər görülür?

- Aparılan monitorinqlər zamanı ən çox aşağıdakı növ pozuntular aşkarlanıb:

Keyfiyyət standartlarına uyğunluq – Bir çox ərzaq məhsulunun keyfiyyət standartlarına cavab vermədiyi, yəni istehsal tarixinin keçməsi, saxlanma şəraitinin pozulması və ya tərkibindəki maddələrin düzgün göstərilməməsi halları müşahidə olunmuşdur.

Etiketlənmə pozuntuları – Məhsul etiketlərində yanlış məlumatların, o cümlədən tərkib hissələrinin, istehsal tarixinin və istehsalçı məlumatlarının düzgün göstərilməməsi halları aşkarlanmışdır.

Sanitariya və gigiyenik qaydaların pozulması – İstehsal və satış yerlərində sanitariya və gigiyena qaydalarına riayət edilməməsi, bu səbəbdən məhsulun təhlükəsizliyinin risk altında olması halları qeydə alınmışdır.

- Bəs, bu pozuntulara qarşı hansı tədbirlər görülür?

- Dövlət qurumları mütəmadi olaraq müfəttişlər göndərərək pozuntuları aşkarlayır və istehsalçılara, distributorlara müvafiq cəzalar tətbiq edirlər. İstehsalçılara və satıcılara ərzaq təhlükəsizliyi və keyfiyyət standartları barədə təlimlər keçirilir, maarifləndirmə işləri aparılır. Paralel olaraq, QHT-lər və dövlət qurumları istehlakçıları pozuntular barədə məlumatlandırır və onların hüquqlarını müdafiə etməyə çalışır.

Aşkarlanan ciddi pozuntular zamanı təhlükəli məhsulların bazardan geri çağırılması tədbirləri həyata keçirilir.
Bu tədbirlər ərzaq məhsullarının keyfiyyətinin artırılması və istehlakçıların təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədini güdür...

Əzizə Hakverdi

MİA.AZ