Çernobıl AESdə qəzanı aradan qaldıran qəhrəmanların günü Tarixi və mahiyyəti

Hər il 14 dekabr Ukraynada Çernobıl Atom Elektrik Stansiyasında qəzanın aradan qaldırılması işlərinə qatılanları xatırlamaq üçün Anım günü, digər adı ilə Likvidator günü kimi qeyd olunur. Bu gün, öz həyatını və sağlamlığını riskə atan, gələcəyimizi qoruyan qəhrəmanları və artıq aramızda olmayanları yad etmək üçün ayrılıb.

Qaynarinfo bu barədə Unian-a istinadla yazır.

Çernobıl AES-də qəzanın aradan qaldırılması Anım Günü nə vaxtdır və tarixi nədir?

1986-cı il 26 aprel tarixində Ukrayna SSR-də, SSRİ ərazisində, bəşər tarixinin ən böyük texnogen fəlakətlərindən biri - Çernobıl Atom Elektrik Stansiyasında partlayış baş verdi. Bu faciənin təsirləri bu gün də hiss olunur. Lakin likvidatorların qəhrəmanlığı olmasaydı, bu təsirlər daha böyük miqyasda ola bilərdi.

Fəlakətin nəticələrinin aradan qaldırılmasında yanğınsöndürənlər, energetiklər, hərbçilər, mühəndislər, inşaatçılar və fəhlələr daxil olmaqla müxtəlif peşə sahibləri iştirak edirdi. Təxminən 90 min nəfər qəzanın nəticələrini lokallaşdırmaq işinə cəlb olunmuşdu. Onlar partlayışdan sonra yaranan güclü yanğını söndürür, radioaktiv maddələrin yayıldığı sahələri dezaktivasiya edir, həmçinin "Sığınacaq" adlı sarkofaqın layihələndirilməsi və tikintisi ilə məşğul olurdular. Bu sarkofaq stansiyanın dağılan dördüncü enerji blokunun üzərində qurulmuşdu. Ümumilikdə, qəza ilə mübarizədə 500 min nəfərdən çox insan iştirak edib. Təəssüf ki, onlardan bir çoxu sağlamlıqları və həyatları ilə bu işin nəticəsini ödəməli olub.

14 dekabr 1986-cı il - Çernobıl AES-in dördüncü enerji blokunun üzərindəki sarkofaqın tikintisinin tamamlandığı tarixdir. 2006-cı ildə Ukrayna Prezidenti tərəfindən 14 dekabr Çernobıl qəzasının likvidatorlarının anım günü kimi təsis edilib.

Çernobıl qəzası necə baş verib?

Dördüncü enerji blokunda baş verən qəza, təxminlərə görə, təhlükəsizlik sistemlərindən birinin test sınağı zamanı yaranıb. Hadisə şahidlərinin sözlərinə görə, iki güclü partlayış baş vermiş, nəticədə reaktorun və maşın zalının bir hissəsi dağılmış və güclü yanğın başlamışdı. Bu, 25-dən 26-aprelə keçən gecə baş vermişdi.

Daha sonra müəyyən edilib ki, partlayış nəticəsində atom reaktoru tamamilə dağılıb və atmosferə radioaktiv maddələrin, təxminən 190 tonunun, eləcə də 520 növdə radionuklidlərin sızması qeydə alınıb. AES ətrafında, 30 kilometrlik radiusda güclü radioaktiv çirklənmə yaranıb. Nəticədə, 400 mindən çox insan köçürülüb. Bu bölgə hazırda da qadağan olunmuş zona olaraq qalır.

Alpər