Çin, Qırğızıstan və Özbəkistan Rusiyanı “ofsayd”a SALIR

Çin, Qırğızıstan və Özbəkistan Rusiya Federasiyasından yan keçən dəmir yolunun tikintisinə başlayıb.

Modern.az xəbər verir ki, Qırğızıstanın “Tazabek” nəşrinin məlumatına görə, uzunluğu 450-500 km olan yol Çindən yüklərin Mərkəzi Asiya vasitəsilə Aİ-yə çatdırılmasına imkan verəcək. Layihənin ümumi dəyəri 4,7 milyard dollardır və yolun ötürücülük qabiliyyəti ildə 15 milyon ton yük təşkil edəcək.

Qırğızıstan prezidenti Sadir Japarov qeyd edib ki, bu marşrut Çindən Qırğızıstana və Mərkəzi Asiyaya, oradan isə Türkiyəyə, daha sonra isə Avropa İttifaqına yük daşımağa imkan verəcək.
Rusiya ilə Ukrayna arasında davam edən müharibə Orta Asiya, Çin və Cənub-Şərqi Asiya ölkələrini Avropa ilə ticarət əlaqələrini davam etdirmək üçün yeni yollar axtarmaq məcburiyyətində qoymuşdu.
2022-ci ilin sentyabrında Şanxay Əməkdaşlıq Təşkilatının (ŞƏT) Özbəkistanın Səmərqənd şəhərində keçirilən zirvə görüşü çərçivəsində Çin, Qırğızıstan və Özbəkistan arasında dəmir yolunun çəkilməsi haqqında saziş imzalanıb. Ümumi uzunluğu 454 kilometr olan yol 18 stansiya, irili-xırdalı 81 körpü və 41 tuneldən ibarət olacaq.
Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolunun tikintisinin aparılacağı Toruqart-Arpa-Məkmal-Cəlalabad marşrutu üzrə texniki-iqtisadi əsaslandırma işləri 2023-cü il iyun ayında başa çatdırılıb.
Ekspertlər deyirlər ki, Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolu layihəsi Mərkəzi Asiyanın, Avropa ilə yanaşı, Cənub-Şərqi, Qərbi Asiya və Yaxın Şərq bazarlarına çıxışını təmin edəcək.

Bu dəmir yolu Çin ilə Türkiyə arasındakı yükdaşımaların həcmini artırmaqla yanaşı, məsafəni 900 kilometr azaldacaq ki, bu da qatarların 8 gün ərzində mənzil başına çatmasını təmin edəcək. Məsafənin azalması isə öz növbəsində nəqliyyat xərclərinin azalmasına səbəb olacaq.
Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolunun səmərəliliyi həm də onun Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinə qoşulmasındadır. Bu layihə “Bir kəmər, bir yol” təşəbbüsü çərçivəsində yükdaşımaları həyata keçirmək üçün nəzərdə tutulmuş “Orta dəhliz”in marşrutlarından biri olacaq.
Azərbaycan da Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan dəmir yolu layihəsində mühüm oyunçu ola bilər. Yüklər Çindən Qırğızıstan, Özbəkistan və Qazaxıstandan keçən dəmir yolu ilə Transxəzər dəhlizinə (Azərbaycana) daxil olacaq. Buradan isə Gürcüstandan keçməklə Türkiyə və Avropaya daşınacaq.
A.Qorxmaz