Dünya ərzaq böhranı ilə üzləşir

Yaxın onilliklər ərzində məhsuldarlığı daha da artırmaq, qlobal ərzaq böhranının qarşısını almaq üçün elmi tədqiqatların və qida məhsullarının yenidən bölüşdürülmə tədbirlərinin əhəmiyyətli dərəcədə artırılmasına ehtiyac var.
Reyting.az "Amerikanın səsi"-nə istinadla bildirir ki, bu barədə 150-dən çox Nobel və Ümumdünya Ərzaq Mükafatı laureatının açıq məktubunda qeyd olunub.
Tanınmış alimlər qida təhlükəsizliyi ilə bağlı bütün dünya üzrə araşdırma və praktik tədqiqatların artırılmasına çağırış ediblər.
Elm adamlarının məktubunda vurğulanır ki, hazırda təxminən 700 milyona yaxın insan qida çatışmazlığından və ifrat yoxsulluqdan əziyyət çəkir. Lakin ərzaq yetişdirmək, paylamaq üçün iddialı səylər olmasa, daha çox insan iqlim dəyişikliyi və əhalinin artımı səbəbindən ciddi ehtiyac içində olacaq.
Məktub müəlliflərinin proqnozlarına görə, iqlim dəyişikliyi nəticəsində əksər ərazilərdə kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığı azalacaq. Buna paralel olaraq, 2050-ci ilə qədər dünyada əhalinin sayı daha da çoxalıb 1,5 milyard nəfər artacaq. Bu isə dünya əhalisini qidalandırmaq üçün ərzaq istehsalında əhəmiyyətli artım tələbatı yaradacaq.
Laureatlar xüsusi qeyd edirlər ki, Afrikada qarğıdalı məhsuldarlığının azalması və tənəzzül gözlənilir. Buna səbəb kimi dünyanın bir çox bölgələrində torpağın azalması və su qıtlığı göstərilir.
Alimlər yazırlar ki, dünyanın gələcək ərzaq ehtiyaclarını ödəyə bilməkdən uzağıq.
2011-ci il Fizika üzrə Nobel mükafatı laureatı Brayan Şmidt vurğulayıb ki, qarşıdakı onilliklərdə qida istehsalının kəskin şəkildə artırılması əsas problemdir. Alim bunu mövcud bilikləri və qlobal liderliyi genişləndirmək məqsədi ilə kifayət qədər maliyyə vasitəsilə əldə edilə bilən "həyatı dəyişdirən missiya" adlandırıb.
Məktubda qeyd olunur ki, əsas bitkilərdən düyü və buğdada fotosintezin gücləndirilməsi, kimyəvi gübrələrdən daha az asılı olan bitkilərin yaradılması, tərəvəzlərin, eləcə də meyvələrin saxlanma müddətinin artırılması kimi "transformasiya səyləri" tələb edilir.
Digər bir elm adamı, NASA-nın iqlim üzrə alimi və 2022-ci il Dünya Ərzaq Mükafatı laureatı Sintiya Rozensberq isə bildirir ki, bir müddət əvvəl elm adamları çox əhəmiyyətli irəliləyişlər əldə ediblər, lakin onların işləri daha da sürətləndirilməlidir.
"Yeni həllər icad etməyə ehtiyac yoxdur", - deyən Rozensberq daha sonra əlavə edib:
"Bu həllər artıq sınaqdan keçirilir. Lakin onları laboratoriyadan çıxarıb dünyanın kənd təsərrüfatı bölgələrinə köçürmək üçün bizə iddialı, həm də diqqətli bir səy lazımdır".

Oqtay QORÇU

Ana səhifəyə dön