Dünya təcrübəsində yaşıl kreditlər geniş tətbiq olunur ŞƏRH EDİLDİ

"Yaşıl kreditlər, ətraf mühitə müsbət təsir göstərən və ekoloji cəhətdən davamlı layihələrin maliyyələşdirilməsi üçün verilən kredit növüdür. Bu kreditlər, əsasən, karbon emissiyasının azaldılması, enerji səmərəliliyinin artırılması və bərpa olunan enerji mənbələrinin inkişafı kimi məqsədləri dəstəkləyir.
Azərbaycanda yaşıl maliyyələşdirmə sahəsində bir sıra təşəbbüslər həyata keçirilmişdir. Məsələn, Azərbaycan Mərkəzi Bankı dayanıqlı maliyyə ekosisteminin formalaşdırılması məqsədilə "Yaşıl Taksonomiya" hazırlamış və təsdiqləmişdir. Bu sənəd, iqtisadi sektorlar üzrə yaşıl fəaliyyət növlərinin və onların texniki təsnifat meyarlarının müəyyən edilməsini əhatə edir. Bu sözləri SİA-ya açıqlamasında Azərbaycan Beynəlxalq bankında Biznes monitorinq üzrə ekspert Toğrul Novruzəliyev deyib.

Onun sözlərinə görə, Bank Respublika beynəlxalq maliyyə qurumları ilə əməkdaşlıq edərək yaşıl layihələrin maliyyələşdirilməsi üçün vəsaitlər cəlb etmişdir: "Məsələn, 2024-cü ilin noyabr ayında Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyasından (IFC) 20 milyon ABŞ dolları məbləğində yaşıl kredit cəlb edilmişdir. Bu vəsaitlər, ekoloji cəhətdən təmiz texnologiyalar və istehsal üsullarını tətbiq edən mikro, kiçik və orta müəssisələrə, eləcə də aşağı gəlirli ailə bizneslərinə dəstək məqsədilə yönəldilmişdir.
Eyni zamanda Azərbaycan Beynalxalq bankı yaxın gələcəkdə karbon kreditləri, dayanıqlı istiqrazlar və kreditlər kimi yaşıl bankçılıq və dayanıqlı maliyyələşmə ilə bağlı müxtəlif sahələrdə müştərilərinə yeniliklər təklif etməyi planlaşdırır. Bank, həmçinin, kağız və digər təbii resurslardan istifadəyə qənaət məqsədilə müxtəlif rəqəmsal və fiziki həllərin tətbiqini hədəfləyən layihələr üzərində işləyir. ABB-nin 2022-ci il üçün Dayanıqlı İnkişaf Hesabatında qeyd edilir ki, bank və maliyyə sektorunun ətraf mühitə birbaşa təsirləri digər enerji tutumlu sahələrlə müqayisədə nisbətən aşağı olsa da, kredit portfeli vasitəsilə müxtəlif sektorlara və bizneslərə göstərdiyi dolayı təsirlər əhəmiyyətlidir. Bu səbəbdən, ABB ətraf mühitə təsirləri məsuliyyətlə idarə etməyin vacibliyini qəbul edir".

Ekspert bildirib ki, dünya təcrübəsində yaşıl kreditlər geniş tətbiq olunur. Avropa İttifaqı ölkələri, xüsusilə Almaniya, Fransa və Niderland, bərpa olunan enerji, enerji səmərəliliyi və ekoloji nəqliyyat layihələrinə böyük həcmdə yaşıl kreditlər ayırırlar. Çin və ABŞ da yaşıl maliyyələşdirmə sahəsində əhəmiyyətli addımlar atmış, bərpa olunan enerji və ekoloji nəqliyyat sahələrində yaşıl kreditlər təqdim etmişlər.
Banklar ekoloji dayanıqlığa müxtəlif yollarla töhfə verirlər:
· Yaşıl kreditlərin təqdim edilməsi:Ekoloji cəhətdən təmiz layihələrin maliyyələşdirilməsi üçün aşağı faiz dərəcələri ilə kreditlər təklif edirlər.
· Daxili əməliyyatların optimallaşdırılması: Enerji səmərəliliyini artırmaq və karbon izlərini azaltmaq üçün daxili proseslərini yenidən qururlar.
· Müştərilərin maarifləndirilməsi: Ekoloji məsuliyyətli investisiyalar və yaşıl məhsullar haqqında müştəriləri məlumatlandırırlar.
· Yaşıl istiqrazların buraxılması: Ekoloji layihələrin maliyyələşdirilməsi üçün yaşıl istiqrazlar buraxaraq əlavə vəsait cəlb edilməsi.
Bu cür təşəbbüslər vasitəsilə banklar ekoloji dayanıqlığa və ətraf mühitin mühafizəsinə əhəmiyyətli töhfələr verirlər".