Dünyanın ən qədim kitabında hansı sirlər var? Alimlər qorxu içində...

İnsanlığın arxivlərində elə artefaktlar var ki, tədqiqatçıları belə qorxuya salır.

Lent.az xarici mediaya istinadla xəbər verir ki, dünyanın ən qədim kitabı sayılan “Sinay kodeksi” məhz belə obyektlərdən biridir.

IV əsrə aid olan bu nadir əlyazma hazırda Britaniya Kitabxanasında saxlanılır və unikal tarixi abidə hesab olunur. Kitab yunan dilində yazılıb və Bibliyanın ən qədim mətnlərindən birini ehtiva edir. Lakin onun səhifələrinin bir çoxu hələ də tam şəkildə öyrənilməyib.

Alimlər qorxurlar ki, əlyazmaya toxunmaq onun məhv olmasına səbəb ola bilər. Çünki perqament çox kövrəkdir və ən xırda hərəkət belə mətnin itirilməsi ilə nəticələnə bilər. Buna görə də bir çox səhifələr bağlı saxlanılır və yalnız rəqəmsal texnologiyalar vasitəsilə araşdırılır.

Maraqlıdır ki, kodeksdə müasir Bibliya versiyaları ilə fərqlər var: bəzi mətnlər ümumiyyətlə yoxdur, bəziləri isə fərqli formada təqdim edilib. Bu isə ilahiyyatçılar arasında mübahisələrə səbəb olur. Bəziləri hesab edir ki, bu kitab “saf” Müqəddəs Yazının formasını qoruyur, digərləri isə bunu sadəcə fərqli bir redaksiya sayır.

Filoloqlar qeyd edirlər ki, kodeksdəki yazılar bir neçə katibə məxsusdur, bu da kollektiv şəkildə üzünün köçürüldüyünü göstərir. Hər bir hərf inanılmaz dəqiqliklə yazılıb, lakin səhvlər və düzəlişlər də mövcuddur.

Alimlər infraqırmızı skan texnologiyasından istifadə edərək mətnin gizli qatlarını araşdırırlar. Bəzən hərflərin altında daha qədim yazı təbəqələri aşkar edilir. Bu kəşflər tədqiqat üçün yeni imkanlar açır, amma eyni zamanda qorxunu da artırır: bu səhifələr hələ nələri gizlədir?

Bəzi tədqiqatçılar əmindirlər ki, “Sinay kodeksi” xristianlıq haqqında təsəvvürlərimizi dəyişə bilər. Amma hələlik sirr açılmamış qalır.

Kitabxana işçiləri etiraf edirlər ki, kitabı zədələmək qorxusu biliyə olan istəkdən daha güclüdür. Buna görə də bir çox suallar hələ də cavabsız qalır.

Məhz bu səbəbdən “Sinay kodeksi” sirrin simvoluna çevrilib — o, bəşəriyyətin hələ açmağa hazır olmadığı bir tarixi qoruyur. Onun səhifələrini görən hər kəs anlayır: bu, sadəcə kitab deyil, keçmişlə canlı bir bağdır.