“Dünyanın ilk emojili əsgər məzarı daşı” Diyarbəkirdə sərgilənir

Diyarbəkir Muzeyində bərpa işləri tamamlanan və “emojili əsgər məzarı daşı” kimi xarakterizə olunan bazalt əsər ilk dəfə ziyarətçilərin ixtiyarına verilib.

Sur rayonundakı İçqalə Muzey Kompleksində 1934-cü ildə yaradılan Diyarbəkir Muzeyində hazırda 36 min 352 eksponat qorunur. Muzey qurulduğu dövrdə bölgədə başqa muzey olmadığı üçün ətraf vilayətlərdən gətirilən çox sayda tarixi əsər burada mühafizə altına alınıb.

Fiziki şəraitin məhdudluğu səbəbindən əvvəllər nümayiş etdirilməyən bir çox daş əsər, həyata keçirilən yeni layihə çərçivəsində muzeyin açıq sahəsində ziyarətçilərə təqdim edilməyə başlanıb. Onlar arasında “Dünyanın ilk emojili əsgər məzarı daşı” adlandırılan tarixi daş da var.

Həyatını itirmiş bir əsgərə aid olduğu güman edilir

1934-cü ildən bəri muzeyin anbarında saxlanılan bu bazalt daş, bərpadan sonra ilk dəfə muzey bağçasında sərgilənməyə başlayıb. Ba. daşının döyüşə gedərək həlak olan bir əsgərə aid olduğu ehtimal olunur.

Üz cizgiləri, qaş-göz detalları və ağız hissəsindəki qorxu, həyəcan ifadəsi bu əsəri digər oxşar nümunələrdən fərqləndirir. Məhz buna görə o, “emojili əsgər məzarı daşı” adlandırılıb.

“Bu daş günümüzə tam şəkildə çatıb”

Diyarbəkir Muzeyinin müvəqqəti direktoru Müjdat Gizligöl deyib:

“1934-cü ildə qurulan Diyarbəkir Muzeyi Türkiyənin ən qədim və köklü muzeylərindən biridir. O zaman bölgədə başqa muzey olmadığı üçün bir çox əsər buraya gətirilib. Hazırda 36 min 352 eksponatımız var, onların arasında daş nümunələr də mövcuddur. Əvvəllər şəraitin məhdudluğu səbəbindən bu daşları sərgiləyə bilmirdik, lakin yeni layihəmizlə birlikdə muzey bağçasında onları nümayiş etdirməyə başladıq. Bu əsərlərdən biri də dünyanın ən qədim emojisi hesab edilən "emojili əsgər məzarı daşı"dır. Bu daş 1934-cü ildən bəri muzeyin anbarında idi.”

“İfadəni olduğu kimi əks etdirir”

Gizligöl əlavə edib:

“Bərpadan sonra əsəri muzey bağçasında sərgiləməyə başladıq. Tarixdə çox sayda insan və heyvan fiqurlu məzar daşları var, amma bu daşın fərqi - ifadəni birbaşa əks etdirməsidir. Bazalt daşından hazırlanmış bu məzar, döyüşə gedib və geri dönməyən bir əsgərə aiddir. Qorxu və həyəcan içində, taleyini bilmədən üzündə yaranan ifadə daşa işlənib. Buna görə də biz ona "emojili əsgər məzarı daşı" deyirik. Daşın üstündə bir dəmiğ (dəbilqə) təsviri var, göz və qaşlar verilib, ağız isə qorxu ifadə edir. Bu daş demək olar ki, tam şəkildə dövrümüzə qədər gəlib çatıb. Bəzi hissələrində deformasiya olsa da, bu, ifadəni zədələməyib.”

Turan