Ədalət, mədəniyyət, məsuliyyət və vicdan rəhbərliyin dörd sütunudur

Rəhbər vəzifəyə təyin olunmaq, yaxud bu vəzifəyə can atmaq, sadəcə bir status qazanmaq, kresloda oturmaq arzusu deyil. Rəhbərlik məsuliyyət, fədakarlıq, uzaqgörənlik və əxlaqi dəyərlərin sintezidir. Bu vəzifəyə iddia edən hər bir insan ilk növbədə özünü dərin təhlil etməyi, öz mənəvi və peşəkar səviyyəsini dürüst qiymətləndirməyi bacarmalıdır. Çünki rəhbərlik təkcə idarəetmə qabiliyyəti deyil, həm də insanlara yol göstərmək, onlara nümunə olmaq məsuliyyətidir. Cəmiyyətin bu gün qarşılaşdığı problemlərin bir çoxunun kökündə məhz bu amil dayanır rəhbər olmaq istəyənlərin əksəriyyəti “mən bu vəzifəyə layiqəmmi?” sualını özlərinə vermir. Halbuki bu sual hər bir namizədin ilk addımı olmalıdır. Rəhbərlik yalnız vəzifə səlahiyyəti deyil, həm də vicdan, mənəvi borc və xidmət anlayışıdır. Lakin təəssüf ki, bu gün çoxları rəhbər vəzifəni bir növ imtiyaz, sərvət, şəxsi qazanc vasitəsi kimi görür. Bu yanlış yanaşma həm sistemdə, həm də ictimai düşüncədə dərin izlər buraxır.
Uzun illər ərzində, xüsusilə də sovet dövründən bəri, vəzifəyə təyinatlarda şəxsi keyfiyyətlər, əxlaq və peşəkarlıq arxa plana keçmişdi. İnsanların çoxu görürdü ki, bacarıqsız, lakin doğru əlaqələrə malik şəxslər yüksək vəzifələrə gətirilir. Bunun nəticəsində toplumda yanlış fikir formalaşdı “istənilən adam rəhbər ola bilər”. Bu düşüncə, illər keçdikcə, ictimai şüurda kök saldı. İnsanlar vəzifəni özünü təsdiqləmək vasitəsi kimi deyil, şəxsi rifahın təminatçısı kimi gördülər. Halbuki rəhbərliyin mahiyyəti dövlətin inkişafına xidmət etməkdir.
Əsl rəhbər o insandır ki, vəzifəyə gəlməzdən öncə öz iç dünyasında hesabat verir “mən bu vəzifəni daşıya bilərəmmi?”, “bu dövlətin mənə olan etimadını doğrulda biləcəyəmmi?”. Əgər bir insan özünü, öz məsuliyyətini tanımırsa, onun idarə etdiyi sistemdə ədalət və inkişafdan danışmaq çətindir. Bu gün ən çox ehtiyac duyduğumuz məhz o rəhbərlərdir ki, onlar vəzifəni mənafelərinə görə deyil, missiya kimi qəbul edirlər. Maddiyyat hərisliyi bir nöqtədə dayanır, o, doyurulduğu an bitir. Ancaq dövlətinə və Ali Baş komandanına faydalı olmaq arzusu tükənmir. Bu, bir ömür boyu davam edən ülvi bir hissdir. Rəhbər vəzifəsində olan şəxsin hər bir qərarı, hər bir sözü və davranışı cəmiyyət üçün nümunədir. Belə insanlar təkcə işlədikləri sahəyə deyil, həm də bütöv cəmiyyətin mənəvi inkişafına təsir göstərirlər. Onların həyat fəlsəfəsi “xidmət etmək” üzərində qurulur. Rəhbər olmaq üçün insan ilk növbədə düşüncə mədəniyyətinə, ədalət hissinə və mənəvi dəyərlərə sahib olmalıdır. O, təkcə idarə edən deyil, həm də dinləyən, anlayan, empatiya qura bilən şəxs olmalıdır. Əsl rəhbər ətrafındakı insanların fikirlərinə dəyər verir, fərqli baxışlardan qorxmur, çünki bilir ki, müxtəlif fikirlər inkişafın təməlidir.
Rəhbərlik məsuliyyəti daşıyan şəxs bir orqanizmin beyni kimidir. Beyin düzgün işləməsə, orqanizmin heç bir hissəsi sağlam qalmaz. Eyni qayda ilə, əgər rəhbər vəzifədə olan şəxs mənəvi baxımdan kasaddırsa, onun idarə etdiyi kollektivdə nə motivasiya olar, nə də nəticə. Cəmiyyətin sağlam inkişafı üçün rəhbər vəzifələrə təyinatda əsas meyar yalnız sadiqlik və bacarıq deyil, həm də mənəvi bütövlük olmalıdır. Çünki mənəviyyatı olmayan rəhbərin səlahiyyəti də, qərarları da uzunömürlü deyil. Ona görə də hər bir rəhbər, hər bir vəzifə sahibi, hər bir bu arzuda olan insan öz-özünə bu sualı verməlidir: “Mən bu kresloda oturduqda, dövlətim, məni əhatə edən insanlar qazanacaq, yoxsa itirəcək?” Bu sualın cavabı dürüst və vicdanla verilərsə, onda biz daha güclü, daha ədalətli, daha mədəni bir sistem quracağıq.
Ədalət, mədəniyyət, məsuliyyət və vicdan rəhbərliyin dörd sütunudur. Bu sütunlar möhkəm olanda sistem də, dövlətdə da güclü olur.
Əli İbrahimov, hüquqşünas