Ekoloji fəlakət Bütöv bir ölkə səhraya çevrilir

Monqolustanın ərazisinin dörddə üçündən çox hissəsi torpaq deqradasiyasına uğrayıb. Bunun əsas səbəbi kimi iqlim dəyişikliyi ilə heyvanların sayının kəskin artması göstərilir.

BAKU.WS "mk.ru"ya istinadən xəbər verir ki, məlumatı Monqolustan Elmlər Akademiyasının Coğrafiya və Geoekologiya İnstitutunun direktoru Avirmediin Daşçeren, Səhralaşma və Quraqlıqla Mübarizə üzrə Ümumdünya Gününə həsr olunmuş açıq diskusiyada səsləndirib.

Alimin sözlərinə görə, iqlim böhranı ölkədəki ekoloji fəlakətin əsas səbəbi olub. Son 60 il ərzində Monqolustanda orta illik temperatur artımı dünya göstəricilərindən üç dəfə yüksək olub. Bu isə yağıntı rejimində dəyişikliklərə, quraqlıqların artmasına və su ehtiyatlarının tükənməsinə gətirib çıxarıb. Halbuki Monqolustan onsuz da sərt iqlimə malik bir bölgə sayılır.

İkinci dağıdıcı amil isə heyvanların sayının sosialist dövrlə müqayisədə təxminən üç dəfə artmasıdır. Daşçeren bildirib ki, həddindən artıq otarılma Monqolustan çöllərinin həssas ekosistemlərinə ciddi ziyan vurur, torpaqların eroziyasına və bioloji müxtəlifliyin azalmasına səbəb olur.

Ekspert əlavə edib ki, mənfi təsir göstərən digər amillər arasında intensiv yol tikintisi və faydalı qazıntı yataqlarının işlənməsi də var. Bununla belə, təbii resursların – ilk növbədə kömür, qızıl, mis, uran və gümüşün ixracı – dövlət büdcəsinin əsas hissəsini təşkil edir. Bu da ölkə üçün çətin iqtisadi seçimlər yaradır.

Monqolustan dünyada ənənəvi köçəri maldarlığın qədimdən bəri qorunub saxlandığı azsaylı ölkələrdən biridir. Bu sahə ölkə ÜDM-nin 11,6%-ni təşkil edir və mədən sənayesi ilə birlikdə əsas iqtisadi sektor hesab olunur. Lakin bu iqtisadi modelin ekoloji qiyməti getdikcə daha aydın görünür.

Statistikaya görə, 2024-cü ilin sonuna olan məlumata əsasən, 3,5 milyon nəfər əhalisi olan Monqolustanda 57,6 milyon baş mal-qara mövcuddur. Mütəxəssislərin proqnozlarına əsasən, 2025-ci ilin payızına qədər heyvanların sayı 80,6 milyona çata bilər. Bu isə onsuz da tükənmiş otlaqlar üzərində misli görünməmiş yük yaradacaq.