Ekspert: Müəllim və şagirdlər gizli çəkilişlərdən qorunmalıdır

Məktəblər şou məkanı deyil

Sosial media qadağası yox, etik qaydaların gücləndirilməsi vacibdir 

Türkiyə Milli Təhsil Nazirliyi fenomen müəllimlərə qarşı yenidən hərəkətə keçib. "Şərq" xəbər verir ki, buna əsasən, ölkə üzrə fenomen müəllim və rəhbər vəzifəli şəxslərin sosial media hesabları araşdırılacaq. Əldə edilən məlumata görə, nazirlik CİMER və Milli Təhsil Nazirliyinin Əlaqə Mərkəzi vasitəsilə daxil olan çoxsaylı şikayətlərdən sonra yeni bir işə start verib. Nazirlik 81 il üzrə təhsil idarələrindən sosial mediada izləyici sayı çox olan müəllim və rəhbərlərin siyahısını tələb edib. Siyahıda yer alan şəxslərin sosial media hesabları ilə bağlı araşdırma aparılacaq. Araşdırmanın nəticəsinə əsasən, qaydalara uyğun davranmadığı müəyyən edilən müəllim və rəhbər şəxslər barəsində intizam cəzası tətbiq olunacaq. Müəllimlik Peşə Qanununa görə, müəllimlər və rəhbər şəxslər şagirdlərin görüntülərini yalnız valideynin icazəsi ilə paylaşa bilərlər. Əks halda, şagirdlərə və tədris prosesinə aid səs və ya görüntüləri qanunvericiliyə zidd şəkildə paylaşan müəllimlərə “töhmət” cəzası verilir. Töhmət cəzaları müəllimlərin şəxsi iş (xidmət) sənədində 5 il müddətində saxlanılacaq.

Təhsil İşçilərinin Həmrəyliyi Alyansının sədri, təhsil eksperti Əmrah Həsənli qardaş ölkədə tətbiq edilən qadağaları məqbul hesab edir. Sherg.az-a açıqlamasında Əmrah Həsənli qeyd etdi ki, məktəb nə şou məkanıdır, nə də sosial media üçün kontent istehsal edilən platforma. Orada əsas məqsəd təlim-tərbiyə olmalıdır: 

- Əslində, Azərbaycanda bu sahə tam boşluqda deyil. Təhsilverənlərin etik davranış qaydaları mövcuddur və həmin qaydalarda müəllimin şagirdlə münasibətlərində məsuliyyət, məxfilik, hörmət və pedaqoji etika əsas prinsiplər kimi müəyyən edilib. Lakin problem qaydaların mövcudluğundan çox, onların real icra mexanizmlərinin yetərincə işləməməsidir. Sosial şəbəkələrdə sinif otağından, dərs prosesindən, şagirdlərin üzlərinin açıq şəkildə göründüyü paylaşımlara rast gəlirik. Bəzən bu paylaşımlar “motivasiya”, “uğur hekayəsi” adı altında edilir, amma nəticə etibarilə uşağın razılığı, valideynin icazəsi və psixoloji təsirlər çox vaxt nəzərə alınmır. Digər tərəfdən, məsələ təkcə müəllimlərlə bitmir. Son illər məktəb mühitində gizli çəkilişlərin aparılması və həmin görüntülərin sosial şəbəkələrdə yayılması ciddi problemə çevrilib. Şagird tərəfindən müəllimin, müəllim tərəfindən şagirdin, yaxud sinif daxilində hər hansı şəxsin icazəsiz çəkilişi həm etik, həm də hüquqi baxımdan yolverilməzdir. Məktəb nə şou məkanıdır, nə də sosial media üçün kontent istehsal edilən platforma. Orada əsas məqsəd təlim-tərbiyədir. Bu baxımdan mən hesab edirəm ki, bizdə yeni, sərt qadağalardan daha çox mövcud etik davranış qaydalarının gücləndirilməsinə və tətbiqinə ehtiyac var.

Ekspert bildirdi ki, müəllimlər üçün sosial mediadan istifadə ilə bağlı daha aydın çərçivələr müəyyən edilməli, şagirdlərin hüquqlarını pozan hallara prinsipial yanaşılmalıdır. Eyni zamanda, şagirdlər və valideynlər də maarifləndirilməlidir ki, gizli çəkiliş və paylaşım “adi bir video” deyil, hüquqi və etik məsuliyyət yaradan bir hərəkətdir: 

- Nəticə etibarilə, məsələ sosial medianı qadağan etmək yox, məktəbi qorumaqdır. Məktəbin nüfuzunu, müəllimin peşəkar kimliyini və şagirdin psixoloji təhlükəsizliyini qoruyan balanslı, ədalətli və icra olunan qaydalar olmalıdır. Təhsil məkanı baxış sayı ilə deyil, dəyəri ilə ölçülməlidir.