“Fələstin dövlətini kim tanıyır?“ “İki dövlət həlli“ hələ də uzaqdır“ İsrail mətbuatı

"BMT-nin 193 üzv dövlətindən 157-si artıq Fələstin dövlətini tanıyıb..."

Nyu-Yorkda keçirilən Fransa-Səudiyyə sammitində prezident Emmanuel Makron Fələstin dövlətini tanıdığını elan edib. Onun ardınca Lüksemburq, Malta, Belçika, Andorra və Monako eyni mövqedən çıxış edib. Bir gün əvvəl isə Avstraliya, Böyük Britaniya, Kanada və Portuqaliya buna qoşulub.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "detaly.com" nəşri yazıb.

Nəşr qeyd edir ki, beləliklə, BMT-yə üzv 193 dövlətdən 157-si artıq Fələstin dövlətini tanıyıb. Lakin bəzi qərarlar şərtlərlə müşayiət olunur: məsələn, Paris və Brüssel bütün girovlar azad olunmadan səfirlik açmayacaqlarını bildirib.

İndoneziyanın şərti mesajı

İndoneziya prezidenti Prabovo Subianto bəyan edib ki, ölkəsi yalnız İsrail Fələstinin müstəqilliyini tanıdıqdan sonra onu rəsmi şəkildə tanıyacaq. Həmin vaxt İndoneziya da dərhal İsraili tanıyacaq və onun təhlükəsizliyinə zəmanətləri dəstəkləyəcək. Bu bəyanat dünya diplomatiyasında mühüm dönüş kimi qiymətləndirilir, çünki İndoneziya 1988-ci ildə Fələstini tanıyan ilk ölkələrdən biri olub.

ABŞ və İsrailin sərt mövqeyi

Vaşinqton və Təl-Əviv sammiti boykot edib. Hər iki tərəf hesab edir ki, Fələstin yalnız İsraillə birbaşa danışıqların nəticəsində dövlət ola bilər. İsrailin BMT-dəki səfiri Dani Danon sammiti "sirk tamaşası" adlandırıb. Netanyahu yaxın günlərdə ölkəyə qayıtdıqdan sonra rəsmi reaksiyanın veriləcəyi gözlənilir.

İsrail Knessetində isə mümkün cavab tədbirləri müzakirə olunur: bəzi dövlətlərin diplomatlarına vizaların ləğvi, İudeya və Samariyanın bir hissəsinin ilhaqı kimi variantlar gündəmə gətirilir. Lakin Səudiyyə Ərəbistanı və BƏƏ xəbərdarlıq edib ki, bu addım "Avraam sazişləri"ni tamamilə dağıda bilər.

Kimlər hələ də tanımır?

BMT-də artıq üzvlərin 80 faizi Fələstini tanısa da, onlarla dövlət hələ də imtina edir. Onların sırasında ABŞ, İsrail, Yaponiya, Cənubi Koreya, Sinqapur, Panama, Kamerun və Okeaniya ölkələrinin əksəriyyəti yer alıb.

Avropa isə ən parçalanmış bölgədir: İsveç 2014-cü ildə tanıyıb, 2024-də İrlandiya və Sloveniya, indi isə Fransa və başqaları qoşulub. Lakin Almaniya və İtaliya açıq şəkildə bildirir ki, İsraillə siyasi proses olmadan belə bir addım atmayacaqlar. Berlin Holokost tarixinə görə xüsusi məsuliyyət daşıdığını vurğulasa da, rəsmi İtaliya addımı "əks nəticəli" hesab edir.

Kiçik dövlətlərin böyük loyallığı

BMT-də son səsvermədə 10 ölkə "iki dövlət həllinə" dair qətnamənin əleyhinə çıxıb: onların arasında İsrail, ABŞ, Argentina, Paraqvay, Macarıstan və dörd Sakit okean adası dövləti var. Məsələn, Mikroneziya, Palau və Tonqa kimi dövlətlərin İsraili dəstəkləməsinin səbəbi həm dini motivasiya, həm də ABŞ-dan alınan iqtisadi yardımdır.

Latın Amerikasında isə siyasət dəyişib: Argentinanın yeni prezidenti Xavyer Miley İsrailin əsas müttəfiqlərindən birinə çevrilib, səfirliyi Qüdsə köçürmək niyyətindədir. Paraqvay da oxşar addım atıb. Hər iki ölkə ABŞ-la iqtisadi və təhlükəsizlik münasibətlərini gücləndirmək üçün İsraili açıq dəstəkləyir.

"İki dövlət həlli" hələ də uzaqdır

Bu gün artıq dünya ölkələrinin əksəriyyəti Fələstini tanıyır. Amma İsrail və ABŞ-ın sərt mövqeyi, Avropanın parçalanmış siyasəti, Asiya və Okeaniyada ikili yanaşmalar göstərir ki, real "iki dövlət həlli" hələ də çox uzaqdır. Fələstinin tanınması prosesi sürətlənir, amma bu, eyni zamanda diplomatik qarşıdurmaları dərinləşdirir və Yaxın Şərqin gələcəyini daha da qeyri-müəyyən edir.