“Fikrini çatdıra bilməyən, ağır üslubdan istifadə edən jurnalist oxucu və tamaşaçının diqqətini itirir” Nadir Məmmədli

“Dil normalarını qorumaq və inkişaf etdirmək hər birimizin borcudur. Cəmiyyətdə bu məsələyə dair narazılıqlar var və vəziyyətdən çıxış yolları göstərilməlidir.”

Bu fikirləri AMEA-nın Nəsimi adına Dilçilik İnstitutunun direktoru Nadir Məmmədli, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Mərkəzi Elmi Kitabxanasında Medianın İnkişafı Agentliyi (MEDİA) və Mətbuat Şurasının birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən “Mediada Azərbaycan ədəbi dilinin normalarının düzgün tətbiqi” mövzusunda konfransda dil normalarının müzakirəsi zamanı səsləndirib:

“Bədii ədəbiyyat və elmi üslub baxımından ciddi problem görünmür, lakin rəsmi üslubda müəyyən daşlaşmış formalar müşahidə olunur. Məsələn, sənədləşmə və ya notariat sistemində ifadələr standart, klişe şəkildə işlədilir. Halbuki, dilin təmizliyini qorumaq üçün sadə məsələlərdən başlamaq vacibdir.

Sözün mənasını və terminləri bilmədikdə çaşqınlıq yaranır. Bir lüğətdə cəmi 82 min sözün olması isə gülüncdür. Niyə bu günə qədər söz bunkeri və ya dil korpusu yaradılmayıb? Halbuki, daha kiçik ölkələrin belə dil korpusu mövcuddur.

Dilin saflığını qorumaq vacibdir. Mənasını bilmədiyimiz termin və sözlərdən istifadə etmək, xüsusilə də yad sözləri tələsik mənimsəmək doğru deyil. Bu istiqamətdə təklifləri alimlər verməli, media nümayəndələri isə onları düzgün başa düşüb tətbiq etməlidirlər”.

Nadir Məmmədli qeyd edib ki, media nümayəndələri sadə, anlaşılan və zövqlü danışmalıdır:

“Fikrini çatdıra bilməyən, ağır və dolaşıq üslubdan istifadə edən jurnalist oxucu və tamaşaçının diqqətini itirir. Sözlərin həssaslığına və vurğularına diqqət yetirmək vacibdir.

Ən ciddi problemlərdən biri isə punktuasiya məsələsidir. Dürüst durğu işarələrinin işlədilməməsi yazılı nitqdə aydınlığı itirir. Bəzən defis əvəzinə tire qoyulur, yaxud cümlə quruluşunda səhvlər olur.

Media nümayəndələri üçün dil qaydalarını təkmilləşdirmək məqsədilə xüsusi proqramlar hazırlanmalıdır. Yeni nəslin bu sahədə öyrənməsi və inkişafı üçün imkanlar yaradılmalıdır”.

Qeyd edək ki, noyabrın 3-də Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının 80 illik yubiley tədbirində çıxışı zamanı dilin saflığının qorunmasının vacibliyinə diqqət çəkib.

“Bizim dilimiz qədimdir, 50 milyondan çox insan üçün ana dilidir, çox zəngindir və xarici kəlmələrə ehtiyac da yoxdur”, – deyə dövlət başçısı bildirib.

Şəbnəm Rəhimova

Gununsesi.info