Fransız məhbus əfv edildi Azərbaycan Fransa münasibətlərində “yeni səhifə” açıla bilərmi?

Prezident İlham Əliyevin xuliqanlıq ittihamı ilə Azərbaycanda həbs olunmuş bir Fransa vətəndaşını əfv etməsi regionda diplomatik dinamikanın dəyişdiyini göstərən əlamətlərdən biri kimi dəyərləndirilə bilər. Bu humanist jest, Tiranada keçirilən Avropa Siyasi İcması çərçivəsində Əliyev və Fransa Prezidenti Emmanuel Makron arasında baş tutan isti görüşdən sonra baş verdi. Siyasi müşahidəçilərin fikrincə, belə görüşlər, adətən, səhnəarxası diplomatik təmasların nəticəsi olur.

Siyasi ekspert Fərhad Məmmədovun təhlilinə əsasən, Azərbaycan bu addımı təkcə Fransaya deyil, bütövlükdə Avropa İttifaqına (Aİ) ünvanlayıb. Onun sözlərinə görə, Avropa Komissiyasının rəhbərliyinin təşəbbüsü ilə Estoniya Baş naziri Kaya Kallasın Bakıya səfəri və bu səfərin nəticəsi olaraq Azərbaycan-Aİ münasibətlərinin aktivləşdirilməsi rəsmi Bakının prioritetlərini göstərir: “Əsas tərəfdaş – Aİ-dir, lakin Aİ daxilində Fransa amilini də nəzərdən qaçırmaq olmaz”.

F.Məmmədovun fikrincə, Brüssel ilk addımı atdı və Bakı bu jestə uyğun cavab verdi. 

Bu isə o deməkdir ki, Azərbaycan öz prinsipial mövqeyindən geri çəkilmədən, əlaqələrin normallaşması üçün Aİ ilə münasibətləri pozulduğu nöqtədən bərpa etməyə çalışır:“Ən vacibi isə Aİ bundan sonra Azərbaycan-Ermənistan münasibətlərində vasitəçilik iddiası ilə çıxış etməyəcək,bu məsələ yalnız ikitərəfli formatda həll olunmalıdır.Azərbaycanın əsas hədəflərindən biri, Fransa faktorunu Aİ-nin Cənubi Qafqaz siyasətindən kənarlaşdırılması idi. Parisin uzun müddət ermənipərəst yanaşması, vasitəçilik iddiaları, hətta Ermənistan-Gürcüstan tandemi yaratmaq cəhdləri iflasa uğradı. Nəticədə Fransa bu gün regionda yalnız Ermənistanla əməkdaşlığa güvənə bilir. O da Avropa İttifaqının missiyası, hərbi-texniki sahədə yardımlar və diplomatik dəstəklə məhdudlaşır”.

F.Məmmədov qeyd edir ki, hazırda rəsmi Parisin Bakıdan nə istədiyi sual altındadır. 

Onun sözlərinə görə, əfv olunmuş fransız vətəndaşı həbsdə olan ilk şəxs deyil, Azərbaycanda daha bir Fransa vətəndaşı "casusluq" maddəsi ilə həbsdədir. “Üstəlik, Fransanın kolonyal siyasətini ifşa etməyə yönəlmiş Bakı Təşəbbüs Qrupunun fəaliyyəti Parisdə ciddi narahatlıq doğurur”, - o əlavə edib.

Fərhad Məmmədov Azərbaycanın Fransadan gözləntilərini belə sıralayıb:

- Fransa parlamentinin Qarabağla bağlı qəbul etdiyi qərəzli qətnamələrin ləğvi;

- Azərbaycan-Aİ və Azərbaycan-NATO münasibətlərinə qarşı sabotaj fəaliyyətlərinin dayandırılması.

Lakin ekspertlərə görə, Fransa parlamentinin qətnamələrinin ləğvi siyasi baxımdan real deyil. Eləcə də Bakı Təşəbbüs Qrupunun fəaliyyətini məhdudlaşdırmaq mümkün deyil, bu artıq institutlaşmış bir qurumdur və beynəlxalq əlaqələrə malikdir. Bu isə o deməkdir ki, tərəflər arasında istifadə ediləcək "mövzu başlıqları" qalıcılıq daşıyacaq və tərəflər onları bir-birinə qarşı siyasi alət kimi istifadə edəcək”.

F. Məmmədovun təhlilinə əsasən, ən real və həyata keçirilə biləcək ssenari Azərbaycan-Fransa münasibətlərinin sabitləşdirilməsi və tədricən normallaşdırılmasıdır: “Bu normallaşmanın əsas tendensiyası problemləri yalnız ikitərəfli çərçivədə saxlamaq və Azərbaycan-Aİ, Azərbaycan-NATO münasibətlərini Fransanın dağıdıcı təsirindən azad etməkdir.

Fransanın regionda Ermənistan yönümlü fəaliyyətini konstruktiv bir platformaya keçirmək Azərbaycan üçün asan olmayacaq. Ancaq son hadisələr bu məqsədin tamamilə əlçatmaz olmadığını göstərir. Əgər bu mümkün olmasa, Azərbaycan öz gündəmini həyata keçirmək üçün kifayət qədər diplomatik, siyasi və informasiya resurslarına sahibdir”.

Rasim Əliyev

“AzPolitika.info”